1831 ci ildə Günəş qəfildən niyə mavi rəngə çevrilib? Alimlər sirri açdı

1831-ci ildə Günəş qorxunc - mavi rəng çevirilib, məhsullar uğursuz olub və qitələrdə temperatur kəskin şəkildə aşağı düşüb. Təxminən 200 il ərzində bu anomaliyaların səbəbi məlum deyildi - alimlər qrupu Rusiyanın Kuril arxipelaqındakı Simuşir adasında Zav-1 vulkanının az məlum püskürməsini aşkar edənə qədər.

Qaynarinfo-nun məlumatına görə, "Proceedings of the National Academy of Sciences" jurnalında dərc edilən araşdırma göstərir ki, püskürmə qlobal şoka səbəb olub: stratosferə böyük həcmdə kükürd buraxılaraq günəş işığını əks etdirən və əhəmiyyətli dərəcədə soyumağa səbəb olan sulfat aerozollarından ibarət pərdə əmələ gətirib.

Şahidlər qəribə bir yayı təsvir ediblər: Günəş bəzən mavi, bənövşəyi və ya yaşıl görünüb və geniş yayılmış məhsul çatışmazlığı və soyuq hava Avropa və Şimali Amerikaya təsir eidb. Səbəb üçün əvvəlki namizədlər, o cümlədən Siciliya yaxınlığındakı Ferdinandea sualtı vulkanı qlobal təsirləri izah etmək üçün çox kiçik idi.

Alimlər Qrenlandiya və Antarktidadan gələn buz nüvələrini təhlil edərək Simuşir adasında qalın kül təbəqəsi ilə üst-üstə düşən vulkanik şüşənin mikroskopik fraqmentlərini aşkar ediblər. Radiokarbon tarixləri və kükürd izotop analizləri hadisənin 1831-ci ilin yayında baş verdiyini təsdiqləyib.

Zav-1 püskürməsinin stratosferə təxminən 12 teraqram kükürd atdığı təxmin edilir ki, bu da 1991-ci ildə Pinatubo püskürməsi ilə müqayisə oluna bilər. Bu, 1831-1833-cü illər arasında Şimal yarımkürəsində temperaturun 0,5-1°C azalmasına səbəb olub. Modelləşdirmə göstərib ki, aerozol şleyfinin hündürlüyü 23 km-ə çatıb, günəş radiasiyasını dəyişdirib və Afrika və Asiyada mussonlar da daxil olmaqla qlobal hava sistemlərinə təsir edib.

"Bunlar təkcə yerli təsirlər deyildi. Söhbət real qlobal effektləri olan stratosfer pərdəsindən gedir", deyə tədqiqatın aparıcı müəllifi vulkanoloq Uilyam Hutçison bildirib.

1831-ci il hadisəsi nəhayət, az tanınan vulkanik fəlakətlərin Yerin iqlimini necə kökündən dəyişdirə biləcəyini təsdiqləyən elmi izahat alıb.

Aydın