20 Oktyabr 2020 ci il Zəngilanın işğaldan azad olunması ŞƏRH

Azərbaycan Respublikasının müasir tarixində 2020-ci il mühüm və dönüş nöqtəsi olan bir dövr kimi yadda qalmışdır. Bu dövrün əsas xüsusiyyətlərindən biri Azərbaycan Ordusunun 27 sentyabr 2020-ci il tarixində başlatdığı və 44 gün davam edən Vətən müharibəsində əldə etdiyi tarixi qələbə olmuşdur. Bu qələbə nəticəsində 30 ilə yaxın müddət ərzində Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalı altında qalmış bir sıra rayon və şəhərlər azad olunmuşdur. Bu kontekstdə, 20 oktyabr 2020-ci il tarixi xüsusilə əlamətdardır. Məhz həmin gün Azərbaycan Ordusu tərəfindən strateji əhəmiyyətə malik olan Zəngilan şəhəri və onunla yanaşı bir sıra kəndlər düşməndən azad edilmişdir. Bu hadisə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası yolunda atılmış mühüm addımlardan biri olmuşdur.
Zəngilan rayonu Azərbaycanın cənub-qərbində yerləşir və Ermənistanla yanaşı İranla da sərhəddə yerləşməsi baxımından mühüm geosiyasi mövqeyə malikdir. 1993-cü ilin oktyabr ayında Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş Zəngilan rayonu uzun illər ərzində qanunsuz şəkildə istismar edilmiş, tarixi, mədəni və ekoloji baxımdan ciddi zərərə məruz qalmışdır. Rayonun ərazisindəki yaşayış məntəqələri dağıdılmış, meşə massivləri qırılmış və nadir təbiət nümunələri məhv edilmişdir. İşğal illəri ərzində beynəlxalq hüququn normaları kobud şəkildə pozulmuş və Zəngilanın demoqrafik tərkibi süni şəkildə dəyişdirilməyə çalışılmışdır.
Zəngilanın azad olunması, yalnız bir hərbi uğur kimi deyil, eyni zamanda siyasi və strateji cəhətdən də mühüm nəticələr doğurmuşdur. 20 oktyabr tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyev xalqa müraciət edərək, Zəngilan şəhəri ilə yanaşı rayonun Havalı, Zərnəli, Məmmədbəyli, Həkəri, Şərifan, Birinci Muğanlı və digər kəndlərinin də azad olunduğunu bəyan etmişdir. Bu, yalnız ərazi baxımından deyil, həm də mənəvi baxımdan xalqda böyük ruh yüksəkliyi yaratmış və Vətən müharibəsinin gedişində mühüm psixoloji üstünlük təmin etmişdir.
Zəngilanın azad olunması ilə Azərbaycan Ordusu Araz çayı boyunca irəliləmiş və cənub cəbhəsində tam nəzarəti bərpa etmişdir. Bu irəliləyiş Ermənistanın müdafiə xəttində ciddi boşluq yaratmış və növbəti uğurlu əməliyyatlar üçün strateji imkanlar formalaşdırmışdır. Zəngilanın azad edilməsi həm də Zəngəzur dəhlizi məsələsində geosiyasi reallıqları dəyişmiş və regionun gələcək inteqrasiyası baxımından yeni perspektivlər yaratmışdır. Bu, Azərbaycanın iqtisadi, nəqliyyat və logistika imkanlarının genişlənməsi ilə yanaşı, bütövlükdə Türk dünyasının birləşməsi prosesində də mühüm rol oynamışdır.
Qeyd olunmalıdır ki, Zəngilan rayonu təbii sərvətlərlə zəngindir və orada aparılan qeyri-qanuni fəaliyyətlər – o cümlədən faydalı qazıntıların istismarı – beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə zidd olaraq həyata keçirilmişdir. Bu baxımdan, azadlıqdan sonra dövlət tərəfindən həyata keçirilən bərpa və yenidənqurma işləri yalnız infrastrukturun bərpası ilə məhdudlaşmamış, eyni zamanda ədalətin bərpasına xidmət etmişdir. Zəngilanın Baş Planı əsasında şəhər yenidən qurulur, "ağıllı kənd", "yaşıl enerji" kimi müasir texnologiyalar tətbiq edilir və əhalinin könüllü şəkildə doğma torpaqlarına qayıdışı təmin olunur.
20 oktyabr 2020-ci il tarixində Zəngilan rayonunun işğaldan azad olunması Azərbaycan tarixində qızıl hərflərlə yazılmış günlərdən biridir. Bu tarix yalnız hərbi nailiyyət kimi deyil, həm də xalqın iradəsinin, birliyinin, liderinə və dövlətinə olan inamının təzahürü kimi qiymətləndirilməlidir. Zəngilanın azadlığı Vətən müharibəsinin strateji mərhələlərindən biri olmuş, Azərbaycanın suveren hüquqlarının bərpasında və regionda yeni siyasi düzənin formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Bu gün Zəngilan azad, yenidən qurulan, müasir bir diyar olaraq gələcəyə doğru inamla irəliləyir və bu uğurun əsasında məhz 20 oktyabr 2020-ci ildə yazılmış zəfər salnaməsi dayanır.
Kənan Quliyev
YAP Laçın rayon təşkilatının məsləhətçisi