2024 cü ildə İranda 975 nəfər edam edilib

Norveçdə yerləşən insan haqları qrupları İran İnsan Haqları Uğrunda (IHR) və Fransanın Ölüm Cəzasına Qarşı Birlik (ECPM) təşkilatları bildiriblər ki, İran 2024-cü ildə ən azı 975 edam həyata keçirib ki, bu, IHR 2008-ci ildə İranda edamların qeydə alınmasından bəri ən yüksək rəqəmdir.

Bizimyol.info hurriyet"ə istinadən xəbər verir ki, insan haqları qrupları bu rəqəmin İranda ölüm cəzasının 2024-cü ildə "dəhşətli dərəcədə artdığını" və İranın cəzadan "siyasi təzyiq vasitəsi" kimi istifadə etdiyini ifadə edir.

IHR direktoru Mahmud Amiri-Moghaddam: “Bu edamlar İran İslam Respublikasının öz xalqına qarşı apardığı müharibənin bir hissəsidir və öz hakimiyyətini saxlamaq üçün strategiya kimi istifadə olunur. İran və İsrail arasında müharibə təhlükəsinin artdığı ilin son 3 ayında hər gün orta hesabla 5 nəfər edam edilib”, - deyə bildirib.

Hesabatda ötən ilki rəqəmin 2023-cü ildə qeydə alınan 834 edamla müqayisədə 17 faiz artdığı, edam edilən 975 nəfərdən dördünün açıq yerdə asıldığı, 31-nin qadın olduğu qeyd edilib.

Hesabatda 2024-cü ildə edam edilənlərin sayının son 17 ilin ən yüksək göstəricisi olacağı bildirilib.

İranın Çindən sonra dünyada ölüm hökmündən ən çox istifadə edən ölkə olduğunu qeyd edən insan haqları təşkilatları, xüsusilə 2022-ci ildə ölkədə etirazlar başlayandan sonra hakimiyyəti ictimaiyyət arasında qorxu yaratmaq üçün ölüm hökmündən istifadə etməkdə ittiham edir. İnsan haqları fəalları vurğulayırlar ki, ölümlə cəzalandırılan cinayətlərə qətl, zorlama və narkotik cinayətləri, eləcə də fəalların müxaliflərə qarşı istifadə edildiyini söyləyən "yer üzündə təxribata səbəb olmaq" və "qiyam" kimi daha qeyri-müəyyən ifadəli ittihamlar daxildir.

Qeyd olunub ki, son illərdə edamlar daha çox həbsxana həyətlərində və ya ictimai yerlərdə asılma yolu ilə həyata keçirilir. Keçən il həyata keçirilən edamlardan ikisi 2022-ci ilin sentyabrında Mahsa Aminin ölümündən sonra başlayan ümummilli etirazlarla əlaqəli olub.

23 yaşlı Məhəmməd Qobadlu 2022-ci ilin oktyabrında etiraz aksiyası zamanı polis əməkdaşını avtomobillə öldürməkdə ittiham edilərək 2024-cü ilin yanvarında edam edilib.

Bildirilib ki, 34 yaşlı Qulamrza Rəsai 2022-ci ildə etiraz aksiyası zamanı İnqilab Keşikçilərini öldürməkdə ittiham edilərək avqust ayında gizli şəkildə edam edilib.

Bu arada insan haqları qrupları İranın keçən il daha çox edam həyata keçirməsinə dair sübutların olduğunu bildiriblər, lakin öz hesabatları üçün bunu təsdiq edə bilməyiblər.

Qadir, Bizimyol.info