5 nəhəngdən gözlənilməz zərbə: Kreml yeni müttəfiq tapdı Adlar

ABŞ-ın “Lukoyl” və “Rosneft” şirkətlərinə tətbiq etdiyi yeni sanksiyalar Asiyanın enerji bazarında balansı dəyişməyə başlayıb. “Blumberq” agentliyinin məlumatına görə, Hindistanın beş böyük şirkəti dekabrda keçirilən tenderlərdə Rusiya neftini çıxarıb. Söhbət “Reliance Industries”, “Bharat Petroleum”, “Hindustan Petroleum”, “Mangalore Refinery and Petrochemicals” və “HPCL-Mittal Energy”dən gedir. Sözügedən müəssisələr ehtiyat edirlər ki, Kremlə bağlı enerji nəhəngləri ilə əməkdaşlıq onları ikinci dərəcəli ABŞ sanksiyaları riski ilə üz-üzə qoya bilər.

Hazırda yalnız “Indian Oil” və “Nayara Energy” Rusiya ilə müqavilələri davam etdirir. Amma “Indian Oil” gələn ilin ilk rübü üçün Şimali və Cənubi Amerikadan 24 milyon barelədək neft sifarişi verməklə kursunu tədricən dəyişir.

Bu proses Rusiya neftinin qiymətinə, qlobal bazardakı payına və Asiya enerji axınlarına necə təsir göstərəcək? Hindistanın və Çinin alışları azaltdığı halda, Kreml bu nefti hansı bazarlara yönəldə bilər? Prezident Vladimir Putin zərərin qarşısını almaq üçün hansı addımlar ata bilər?

Globalinfo.az-a danışan Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli deyib ki, Hindistan və Çin kimi böyük istehlakçıların Rusiya neftindən imtinası tələbatın azalmasına səbəb olur:

“Buna görə də qısamüddətli dövrdə Rusiya neftinin qiyməti düşə bilər. Uzunmüddətli perspektivdə isə Moskva alternativ bazarlara çıxış tapsa, qiymətin müəyyən səviyyədə stabilləşməsi gözlənilir. Çin və Hindistan alışlarını azaldırsa, Rusiya neftinin qlobal bazardakı payı ciddi şəkildə azalacaq. Bunun əvəzinə, digər neft istehsalçıları bazar payını artıra bilər. Ümumiyyətlə, hər iki ölkənin Rusiya neftindən imtina etməsi Asiyada enerji axınlarının yenidən formalaşmasına gətirib çıxarır. Düşünürəm ki, qonşu ölkə məhsulunu əsasən başqa bazarlara yönləndiriləcək. Bununla da logistika xərclərinin artması mümkündür. Çin və Hindistan isə nefti digər mənbələrdən, Mərkəzi Asiya, Səudiyyə Ərəbistanı, ABŞ-da alacaq, enerji axınları dəyişəcək. Rusiyanın Afrikaya, Latın Amerikaya yaxud Türkiyə və Avropanın bəzi ölkələrinə də nefti göndərə biləcəyi ehtimal edilir”.

Akif Nəsirli

İqtisadçı qeyd edib ki, Rusiya endirimli qiymətlərlə satış edərək bazar itkisinin bir hissəsini kompensasiya edə bilər:

“Çünki qlobal neft axınları dəyişir, ticarət yolları və müqavilələr yenidən formalaşır. Qiymətlərin dalğalanması artır, bəzi bölgələr ucuz neftdən faydalanır, bəzi yerlərdə isə qiymətlər qalxır. Uzunmüddətli perspektivdə enerji bazarında geosiyasi və iqtisadi güc balansları dəyişə bilər”.

Ləman İmran
Globalinfo.az