ABŞ alimləri buzun altında qalmış qədim meşə tapıblar...

Elm adamları 3000 metrdən çox hündürlükdə yerləşən Beartut yaylasında buzun altından qədim, mükəmməl qorunan ağ qabıqlı şam (Pinus albicaulis) meşəsini aşkar ediblər.

SİA-nın məlumatına görə, meşə min illər boyu buzun altında qalıb.

Buna səbəb təxminən 5,5 min il əvvəl baş vermiş iqlimin kəskin soyuması olub. O dövrdə meşə indiki böyümə koordinatlarından yüksək olan yüksəkliklərdə çiçəklənirdi.

Bu barədə PNAS jurnalı yazıb.

Bu, təxminən 10 min il əvvəl son buz dövrünün bitməsindən sonra baş verən iqlim dəyişikliyini və bu ağacların ölmə vaxtını göstərir.

Dağ meşəsi heyvanların yaşadığı və qədim insanların ovladığı aktiv ekosistem olub. 10 min il əvvələ aid taxta dirək də tapılıb. Onun ov nizəsinin bir hissəsi olduğuna inanılır. İqlim tədricən soyuduqca, isti dövr başa çatdıqda ağaclar ölüb.

Bir sıra vulkan püskürmələri daha sonra kül və digər materialları atmosferə buraxaraq daha da soyumağa səbəb olub. Bu vulkanik soyutma o qədər güclü olub ki, buz sürətlə ağacları bürüyüb və onları bu günə qədər qoruyub.

Buzla qorunan ağaclar qabıqlarını itirsələr də öz formasını saxlayıblar və güclü küləkli ərazilərdən müasir ağaclara bənzəyirlər.

Onların tapıldığı buzlaq heç vaxt əriməyib, bu da ağacları dağıdıcı proseslərdən qoruyub.

Nazlı Almuradova