ABŞ ın sirli kosmik təyyarəsi: X 37B orbitdə görüntüləndi

ABŞ Kosmik Qüvvələri uzun müddətdir sirr olaraq qalan X-37B kosmik təyyarəsinə dair indiyədək ən aydın görüntülərdən birini yayımlayıb. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, 20 fevral tarixində paylaşılmış foto təyyarənin öz kamerası vasitəsilə çəkilib və onun açıq yük bölməsi ilə yanaşı bir günəş panelini də əks etdirir. 

Şəkildə ən çox diqqət çəkən detal isə Yer kürəsinin çox uzaqda, kiçik bir obyekt kimi görünməsidir. Bu, X-37B-nin əvvəlki missiyalarından daha yüksək orbitdə fəaliyyət göstərdiyinə işarə edir.

X-37B 28 dekabr 2023-cü ildə "SpaceX Falcon Heavy" raketi vasitəsilə orbitə göndərilib və o vaxtdan bəri məxfi missiyasını davam etdirir. Təyyarənin məqsədi barədə az məlumat paylaşılır, lakin yeni görüntü onun hansı yüksəklikdə işlədiyi barədə mühüm ipucları təqdim edir.

An X-37B onboard camera, used to ensure the health and safety of the vehicle, captures an image of Earth while conducting experiments in HEO in 2024.The X-37B executed a series of first-of-kind maneuvers, called aerobraking, to safely change its orbit using minimal fuel. pic.twitter.com/ccisgl493P

— United States Space Force (@SpaceForceDoD) February 21, 2025

ABŞ Kosmik Qüvvələrinin məlumatına görə, X-37B hazırda özünün yeddinci missiyasını yerinə yetirir və "yeni orbit rejimlərində" sınaqlar aparır. Əvvəllər alçaq Yer orbitində fəaliyyət göstərən bu kosmik təyyarə, bu dəfə çox daha yüksək orbitə çıxıb. "Falcon Heavy" raketi yük daşıma qabiliyyətinə görə təxminən 35 min kilometr yüksəklikdə yerləşən jeosenxron orbitə çatmaq potensialına malikdir. Buna görə də, X-37B-nin də bu yüksəklikdə fəaliyyət göstərdiyi ehtimal edilir.

Bu missiya çərçivəsində ən mühüm yeniliklərdən biri "aerodinamik əyləcləmə" (aerodynamic braking) adlı texnikanın sınaqdan keçirilməsidir. Bu texnika, kosmik aparatın orbitdə hərəkətini atmosferin sürtünmə qüvvəsindən istifadə etməklə dəyişməsini nəzərdə tutur. Normalda orbit dəyişiklikləri üçün yanacaq sərf edilir, lakin bu yeni metod sayəsində minimal yanacaq sərfi ilə trayektoriyanı idarə etmək mümkün ola bilər. Bu isə gələcək kosmik missiyalar üçün enerji səmərəliliyini artıran texnologiya kimi dəyərləndirilir.

Kosmik Qüvvələrin açıqlamasında fotoların 2024-cü ildə aparılan eksperimentlər zamanı çəkildiyi qeyd edilib. Lakin bu testlərin konkret nələri əhatə etdiyi və aerodinamik əyləcləmə manevrləri ilə əlaqəli olub-olmadığı hələlik bilinmir.

X-37B-nin tam olaraq hansı məqsədlə istifadə edildiyi uzun illərdir müzakirə mövzusudur. Lakin ABŞ Kosmik Qüvvələri və "Boeing" şirkəti bu aparatın yeni nəsil kosmik texnologiyaların sınaqdan keçirilməsi üçün istifadə edildiyini bildirir. Əvvəlki missiyalarda aşağıdakı sınaqlar həyata keçirilib:

* Kosmosdan Yerə günəş enerjisinin ötürülməsi,

* İstilik qoruma sistemlərinin test edilməsi,

* Avtonom uçuş texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi.

X-37B sonuncu missiyasında tam 908 gün orbitdə qalmış və 2022-ci ildə NASA-nın Kennedi Kosmik Mərkəzinə eniş edərək rekord qırmışdı. Lakin hazırda davam edən yeddinci missiyanın nə vaxt tamamlanacağı naməlum olaraq qalır.

Digər tərəfdən, ABŞ-ın kosmosdakı fəaliyyəti təkbaşına deyil. Çin də öz təkrar istifadə oluna bilən kosmik aparatını inkişaf etdirir və bu aparat, X-37B-nin son buraxılışından cəmi iki həftə əvvəl üçüncü missiyasına başlamışdı. İki böyük gücün kosmosda apardığı bu rəqabət gələcək illərdə daha da maraqlı bir mərhələyə keçə bilər.

Aydın