ABŞ ın Türkiyə və Azərbaycanla bağlı yeni planı: Rusiya ilə birləşir

İtaliyanın "Scenari Economi" nəşri Tramp administrasiyasının Çindən asılılığı azaltmaq üçün Türkiyə və Aİ-ni kənarda qoya biləcək Rusiya vasitəsilə yeni bir logistika marşrutu axtardığını bildirib.
Bizim.Media xəbər verir ki, hesabata görə, Türkiyə iki əsas amil səbəbindən qlobal tənlikdən kənarda qala bilməz.
"Marşrutlara nəzarət edən dünyaya nəzarət edir" ifadəsini istifadə edən məqalədə Aİ-nin bürokratik qaydalar çərçivəsində mübarizə apardığı, növbəti onilliyi formalaşdıracaq yeni və təəccüblü logistika və iqtisadi oxlardan kənarda qalacağı vurğulanır. Lakin Türkiyə geosiyasi mövqeyi və təbii sərvətlərinin bolluğu səbəbindən bu tənlikdən kənarda qala bilməz.
Qiymətləndirməyə görə, ABŞ Çindən strateji asılılığını azaltmaq üçün Rusiya ilə enerji və nadir torpaq elementləri sahələrində yeni bir tarazlıq axtarır. Bu axtarışın mərkəzində Türkiyə və Avropa Birliyindən keçməyən alternativ bir logistika marşrutunun yaradılması dayanır.
Məqalədə vurğulanır ki, uzun müddət yalnız nəqliyyat şəbəkəsi kimi qəbul edilən Trans-Sibir Dəmir Yolu yenidən qlobal geosiyasətdə əsas alətə çevrilə bilər. Ssenariyə görə, Orta Asiyadan strateji resurslar Rusiya vasitəsilə Sakit okean sahillərinə və oradan birbaşa Kaliforniyadakı texnologiya mərkəzlərinə daşına bilər. Bu, Çinin nadir torpaq elementləri üzərində qlobal dominantlığını faktiki olaraq qıracaq.
Təhlildə bildirilirdi ki, Xəzər dənizindən Azərbaycan və Türkiyə vasitəsilə Qərbə qədər uzanan Orta Dəhliz ABŞ üçün strateji rahatlıqdan daha çox, ciddi asılılıq riski yaradır. Əgər marşrut tam gücü ilə işləsə, Vaşinqtonun Ankaraya olan ehtiyacı və ya "asılılığı" artacaq və bu da Türkiyənin geosiyasi danışıqlar gücünü artıracaq.
İtaliya qəzetinin yazdığına görə, ABŞ istehsal və xammal baxımından Çindən asılılığını azaltmağa çalışsa da, Türkiyə mərkəzli yeni bir logistika modelindən asılı olmaq istəmir. Avropa mətbuatında müzakirə edilən bu ABŞ-Rusiya ox ssenarisi, Türkiyənin qlobal logistika xəritəsindən çıxarılıb-çıxarıla bilməyəcəyi məsələsini yenidən ön plana çıxardı. Lakin, ekspertlərin fikrincə, mövcud geosiyasi və iqtisadi reallıqlar bu ehtimalın zəif olduğunu göstərir.
Məqalədə həmçinin deyilir ki, "Orta Asiya, Qafqaz, Qara dəniz və Şərqi Aralıq dənizini birləşdirən unikal mövqeyi ilə Türkiyə təkcə tranzit nöqtəsi deyil, həm də logistika zəncirinin əsas qovşaqlarından biridir".
Mütəxəssislərin fikrincə, nadir torpaq elementləri enerji və logistika müzakirələrinin fonunda əsas müəyyənedici amil kimi ortaya çıxıb. Müdafiə sənayesi, elektrik nəqliyyat vasitələri, batareya texnologiyaları və bərpa olunan enerji sistemləri üçün əvəzolunmaz olan bu resurslar qlobal enerji rəqabətinin əsas istiqamətlərindən birinə çevrilib.
Təxminən 694 milyon ton ehtiyatı ilə Türkiyə Çindən sonra dünyanın ən böyük nadir torpaq elementləri ehtiyatlarına malik ölkələri arasında yer alır. Analitiklərin fikrincə, bu potensial Ankaranı sadəcə tranzit ölkədən birbaşa strateji resurs sahibinə çevirib. (Publika.az)
Bizim.Media