Aliment sadəcə pul deyil, vicdanın qiymətidir

Son illər Azərbaycanda boşanmaların sayı sürətlə artır. Dövlət Statistika Komitəsinin son məlumatlarına görə, hər beş nikahdan biri bir neçə il içində dağılıb. Əsas səbəblər sırasında "xasiyyət uyuşmazlığı", maddi sıxıntı, xəyanət, ailə daxili zorakılıq və sosial mediaya bağlı səbəblər göstərilir. Lakin boşanma qərarından sonra cəmiyyətin daha böyük problemi başlayır. Aliment.

Boşanmaq bəziləri üçün sadəcə imza atmaq qədər asandır. Amma o imzanın arxasında bir uşağın gələcəyi, psixoloji durumlar və maddi mübarizələr gizlənir. Və təəssüf ki, çoxları üçün "aliment" sadəcə bir maddi yükdür, ata olmağın mənəvi məsuliyyətini isə heç nə ifadə etmir.

Aliment deyəndə insanların çoxu aylıq müəyyən məbləğ düşünür. Amma bu, yalnız kağız üzərindəki rəqəmdir. O pul ödənilməyəndə bir uşaq məktəbə aclıqla gedir, başqa biri dərsə yazıla bilmir, digəri qışda isti geyim tapa bilmir. Aliment ödəməyən valideyn sadəcə qanundan deyil, vicdanından da qaçır.

Təəssüf ki, aliment verməkdən yayınanların sayı da az deyil. Hətta aliment ödəməmək üçün rəsmi gəlirini gizlədən, adına heç nə rəsmiləşdirməyən, uşağını rəsmi şəkildə öz üstünə götürmək istəməyən atalar və bəzən analar da var.

Bir valideynin uşağına ayda 100-200 manat verməməsi sadəcə hüquqi məsələ deyil. Bu, gələcəkdə bir gəncin ata obrazına olan inamını, cəmiyyətə münasibətini, öz psixikasını yaralayan bir travmadır. Bəzən aliment almadığı üçün analar gecə-gündüz işləyir, uşaq valideyn istiliyi olmadan böyüyür. Və sonra sual yaranır. Niyə bu qədər aqressiv və soyuq gənclər formalaşır?

Hüquqi mexanizmlər olsa da, alimentin yığılması ilə bağlı səmərəli sistemin yetərli olmadığını müşahidə edirik. Məhkəmə qərarının icra olunmaması, bəzi icra məmurlarının qeyri-effektivliyi, sosial rifah proqramlarının məhdudluğu bunların hamısı alimentin real şəkildə ödənməsinə mane olur.

Avropada olduğu kimi Azərbaycanda da aliment fondu yaradılmalı, ödəməyən valideynin əvəzinə dövlət müvəqqəti olaraq alimenti ödəməli, daha sonra borclu valideyndən bu məbləğ tələb olunmalıdır. Bu həm uşağı qoruyar, həm alimentdən yayınmağı çətinləşdirər.

Boşanmaq bəzən qaçılmaz olur. Amma valideynlik statusu kağızla ləğv olunmur. Uşağın böyüməsinə, ehtiyaclarına və mənəvi inkişafına yalnız valideynlər cavabdehdir. Aliment sadəcə öhdəlik deyil. İnsanlıq testidir. Kim bu testdən keçə bilmirsə, ailəni dağıtmaqda yox, insanlıqda uğursuzluğa düçar olub deməkdir.

Leyla Mirzə, Bizimyol.info