Alimlər kişilərin niyə qadınlardan daha az yaşadığını ARAŞDIRDI

Virciniya Universitetinin tədqiqatçıları kişilərin qadınlardan daha qısa ömür sürdüyünə işıq tutan bir kəşf ediblər. Araşdırma göstərir ki, kişilər yaşlandıqca Y xromosomunu itirirlər ki, bu da ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Moderator.az xəbər verir ki,  Virciniya Universitetinin tədqiqatçıları kişilərin niyə qadınlardan daha qısa ömür sürdüyünü izah etməyə kömək edə biləcək bir kəşf edib. Kennet Uolşun rəhbərlik etdiyi araşdırma kişilərin yaşlandıqca qan hüceyrələrində Y xromosomunu itirdiyini ortaya qoyub. 70 yaşına qədər kişilərin təxminən 40%-də baş verən bu itkinin xüsusilə ürək üçün ciddi sağlamlıq nəticələri olduğu sübut edib

Tədqiqat göstərir ki, Y xromosomunun itirilməsi ürək əzələsində fibroz adlanan çapıqlara səbəb ola bilər ki, bu da ölümcül ürək çatışmazlığına səbəb ola bilər. Bu tapıntı çoxdan müşahidə olunan bir faktı izah etməyə kömək edir: kişilər orta hesabla qadınlardan daha gənc ölür.

Knowridge bildirir ki , ABŞ-da kişilər ümumiyyətlə qadınlardan təxminən beş il az yaşayırlar və tədqiqatçılar Y xromosom itkisinin bu ilin təxminən dördünü təşkil edə biləcəyini təxmin edirlə. CRISPR kimi qabaqcıl genetik vasitələrdən istifadə edərək, komanda kişilərdə bu xromosom itkisini təqlid edən bir siçan modeli yaratdı. Nəticələr təəccüblü idi. Y xromosomunu itirən siçanlar daha sürətli qocalıb, ürəklərində daha çox çapıqlar və daha qısa ömürlər göstəriblər.

Əhəmiyyətli odur ki, zərər təkcə iltihaba görə deyildi, həm də bütün bədəndə toxuma zədələnməsinə səbəb olan daha mürəkkəb immun sisteminin reaksiyasını əhatə edirdi.

Elm adamları bir müddətdir ki, Y xromosomunun itirilməsinin kişilərdə Alzheimer xəstəliyi kimi müxtəlif sağlamlıq problemləri ilə əlaqəli olduğunu bilirlər. Ancaq bu araşdırma onun ürək sağlamlığına birbaşa zərər verdiyinə dair tutarlı sübutlar təqdim edir. Tədqiqatçılar sadəcə problemi müəyyən etməklə kifayətlənməyib.

Mümkün həll yoluna da işarə etdilər. Ağciyər çapıqlarının müalicəsi üçün FDA tərəfindən təsdiq edilmiş pirfenidon adlı bir dərman ürək də daxil olmaqla digər orqanlarda toxuma çapıqlarını azaltmağa kömək edə bilər. Bu dərman hazırda ürək çatışmazlığı və xroniki böyrək xəstəliklərini müalicə etmək üçün sınaqdan keçirilir, bu da Y xromosom itkisindən təsirlənən kişilərə də kömək edə biləcəyi ümidlərini artırır.

Bu araşdırmanın vacib olduğu düşünülür, çünki o, kişilərin daha qısa ömür sürməsinin arxasında duran əsas faktoru müəyyən etməklə yanaşı, həm də yaşlandıqca sağlamlıqlarını yaxşılaşdırmaq üçün potensial müalicələr təklif edir.

Ürək kimi həyati orqanlarda çapıqların azaldılması kişilərin daha uzun, daha sağlam ömür sürməsinə kömək edə bilər. Tapıntılar Y xromosom itkisinin təsirlərini aradan qaldırmağa yönəlmiş yeni tədqiqat və müalicələrə qapı açır.

Müvəffəqiyyətli olarsa, bu müalicələr bütün dünyada qocalmış kişilərin sağlamlıq nəticələrini yaxşılaşdıra və kişilər və qadınlar arasında gözlənilən ömür fərqini daralda bilər. Hələlik bu tədqiqat kişilər və qadınlar arasında mühüm bioloji fərqi vurğulayır, qocalmanın kişilərə necə fərqli təsir göstərdiyinə dair dəyərli məlumat verir və gələcəkdə bu problemlərin həlli yollarına işarə edir.