Alimlər Yer kürəsində yeni okeanın olduğunu təsdiqlədi: Harda yerləşir?

Uzun illərdir hamıya məlumdur, Yer üzündə dörd okean mövcuddur: Atlantik, Sakit, Hind və Şimal Buzlu okeanları. Lakin alimlər bu bilikləri yenidən nəzərdən keçirməyə məcbur ediblər. Məsələ ondadır ki, "National Geographic" cəmiyyəti rəsmi şəkildə beşinci okeanın varlığını tanıyıb. 

Qaynarinfo "Ecoticias"ə istinadən xəbər verir ki, bu okean geoloji mənada yeni hesab olunmur, sadəcə, xəritələrə baxış bucağımızın dəyişməsidir.

Söhbət Antarktidadan gedir. Bu unikal ərazi uzun müddət yalnız üç okeanın - Sakit, Atlantik və Hind okeanlarının davamı kimi qəbul edilirdi. Lakin "National Geographic" cəmiyyətinin qərarı ilə bu anlayış dəyişib. Cəmiyyət okeanın hər zaman mövcud olduğunu, sadəcə indiyədək lazımi diqqət görmədiyini bəyan edib.

Tanınmış dəniz bioloqu və "National Geographic"in tədqiqatçısı Silviya Erl qərarı belə şərh edib:

"İnanılmaz dərəcədə sürətli Antarktika dairəvi axını ilə əhatə olunan bu okean, üç okeanla kəsişən və bütün qitəni qucaqlayan yeganə okeandır".

Qeyd olunur ki, Cənub okeanı adlanan bu ərazi həm buzlu təbiətini, həm də indiyədək insan tərəfindən az öyrənilmiş olmasını əks etdirir. Onun beşinci okean kimi tanınması qlobal diqqəti cəlb etməklə yanaşı, zəif ekosistemin daha yaxşı anlaşılmasına, elmi araşdırmaların intensivləşməsinə və təbiəti mühafizə tədbirlərinin güclənməsinə xidmət edir.

Alimlərə görə, Cənub okeanını digər okeanlardan fərqləndirən əsas xüsusiyyət Antarktika dairəvi axınıdır. Planetin ən güclü axını sayılan bu hidroaxın qitə baryerlərinin olmaması səbəbindən sərbəst hərəkət edir və digər okean cərəyanlarından daha çox su daşıyır. Bu axın həm də istiliyi paylayaraq və karbonu dərinliklərdə saxlayaraq qlobal iqlimi tənzimləyir.

Mütəxəssislər bildirirlər ki, Cənub okeanı hava şəraitindən tutmuş insanların nəfəs aldığı oksigenə qədər hər şeyə təsir göstərir. "Cənub okeanı əslində donmuş biomüxtəliflik gəmisi kimidir. Burada başqa heç yerdə rast gəlinməyən canlılar yaşayır", – deyə mənbə yazır.

Bu okean pinqvinlər üçün buzlu sahillərdə yaşamaq və çoxalmaq imkanı yaradır, minlərlə kilometr miqrasiya edən qambur balinalar üçün qida mənbəyi olan krili təmin edir. Həmçinin burada tülkülər, dəniz quşları və digər nadir növlər öz sabit yaşayış yerlərini tapır.

Unudulmamalıdır ki, fitoplankton bu ekosistemin əsasını təşkil edir. Onlar krili qidalandırmaqla qida zəncirinin təməlini qurur və planetdəki oksigenin təxminən 50 faizini istehsal edir.

Aydın