Alimlərdən hörümçəkləri zombiyə çevirən YENİ KƏŞF

Şimali İrlandiyada tərk edilmiş barıt anbarında alimlər tərəfindən qorxu filmlərini xatırladan yeni bir göbələk növü aşkar edilib.

BAKU.WS xəbər verir ki, BBC-nin "Winterwatch" sənədli film qrupu nadir rast gəlinən Metellina merianae mağara hörümçəyinin tanınmaz hala düşmüş bədənini tapıb. Hörümçəyin bədəni mərcanabənzər çıxıntılarla örtülmüşdü.

Tapılan nümunə Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatı və Biobilim Mərkəzindən mikoloq Harri Evans başda olmaqla bir qrup alimə göndərilib.

Müxtəlif mağaralardan əlavə nümunələr toplayan tədqiqatçılar bu göbələyin elmə məlum olmayan yeni bir növ olduğunu müəyyən ediblər. Yeni kəşf edilən növ məşhur təbiətşünas ser Devid Attenboro-nun şərəfinə Gibellula attenboroughii adlandırılıb.

Tədqiqatçılar göbələyin həm Metellina merianae, həm də Avropa mağara hörümçəyi Meta menardi üzərində inkişaf etdiyini müəyyən ediblər. Normalda bu hörümçəklər torlarının yaxınlığında gizlənərək ov edirlər.

Lakin göbələyə yoluxmuş hörümçəklərin mağara tavanlarına doğru yönəldiyi müşahidə edilib.

Bu, Braziliyanın Atlantik yağış meşələrində Ophiocordyceps göbələyinə yoluxmuş qarışqaların göstərdiyi "zombi" davranışına bənzəyir.

Alimlər göbələyin hörümçəklərin sinir sistemini ələ keçirdiyini və onları açıq məkanlara yönəltdiyini düşünürlər.

"Gibellula ilə yoluxmuş hörümçəklərin mağara tavanlarında görünməsi, göbələyin onların davranışında dəyişiklik yaratdığını göstərir", – deyə tədqiqatçılar bildirirlər. Onların fikrincə, bu mövqe göbələk sporlarının hava axınları ilə daha asan yayılmasına şərait yaradır.

Genetik analizlər göstərib ki, mağaralarda və barıt anbarında tapılan göbələk nümunələri eyni növə aiddir. Lakin onların mühitə uyğun olaraq fərqli formalar aldığı aşkar edilib.

Məsələn, hava axını olmayan barıt anbarında sporların sütun formasına düşdüyü və işıq çatışmazlığının göbələyi rəngsizləşdirdiyi müşahidə olunub.

Buna qarşılıq mağaralarda hava axınının sporların yayılmasına kömək etdiyi müəyyən edilib.

Tədqiqatçılar bildirirlər ki, bənzər göbələk növləri Uelsdə də aşkarlanıb və yoluxmuş hörümçəklərin mağara olmayan bölgələrdə də müşahidə edildiyi məlum olub.

Bu tapıntılar göstərir ki, göbələk təkcə mağaralarda deyil, həm də qayalı çatlar və yosunlarla örtülmüş ərazilərdə də yaşaya bilər.

Əvvəlki araşdırmaları nəzərdən keçirən alimlər Böyük Britaniya adalarında bu göbələyin yeni növlərinin kəşf olunmasını gözləyirlər.

Tədqiqatın nəticələri "Fungal Systematics and Evolution" jurnalında dərc olunub.