Anti Azərbaycan qüvvələri İrana TOPLANDI Tehran görüşünün PƏRDƏARXASI

Sentyabrın 9-da Tehranda Ermənistan, İran və Hindistan arasında xarici işlər nazirlikləri səviyyəsində üçüncü siyasi məsləhətləşmələr raundu keçirilib.
İran nümayəndə heyətinə XİN-in Cənubi Asiya üzrə baş direktoru Məhəmməd Rza Bəhrami, Hindistan nümayəndə heyətinə XİN-in regional baş direktoru Anant Prakaş, Ermənistan nümayəndə heyətinə isə XİN-in Asiya-Sakit okean departamentinin rəhbəri Anahit Karapetyan rəhbərlik edib.
Görüşdə tərəflər əməkdaşlığın genişləndirilməsi və dərinləşdirilməsinin vacibliyini vurğulayıblar.
Əsas müzakirə mövzuları arasında nəqliyyat sahəsində əməkdaşlıq xüsusi yer tutub. Bu kontekstdə Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi (INSTC), Ermənistanın “Dünyanın kəsişməsi” layihəsi və Çabahar limanının strateji yerləşməsindən istifadənin perspektivləri önə çəkilib.
Bundan başqa, iqtisadi, ticarət və mədəni əlaqələrin inkişafı, “xalqdan xalqa” münasibətlərin möhkəmləndirilməsi və qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər də müzakirə edilib.
Razılaşmaya əsasən, növbəti üçtərəfli görüş tərəflərin müəyyənləşdirəcəyi tarixdə Ermənistanda keçiriləcək.
Tehran görüşünün tarixindəki qəribəlik
Nə təsadüfdürsə Tehran toplantısı ABŞ-nin Orta Dəhliz üzrə Sertifikatlaşdırılmış Ticarət Missiyasının nümayəndələrinin Bakıya gəlişi ilə eyni vaxta düşüb. Xəbər verdiyimiz kimi sentyabrın 8-də ölkəmizdə səfərdə olan ABŞ-nin Orta Dəhliz üzrə Sertifikatlaşdırılmış Ticarət Missiyasının nümayəndələri Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovla və digər rəsmi şəxslərlə görüşüblər.
Görüşlərdə cari ilin avqustun 8-də Vaşinqtonda Azərbaycan və ABŞ Prezidentlərinin və Ermənistanın Baş nazirinin iştirakı ilə aparılmış müzakirələr və imzalanmış sənədlər təqdir edilib, perspektivlər müzakirə edilib.
Nəzərə alaq ki, 8 avqust görüşündə Azərbaycanın qərb bölgələri ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında maneəsiz gediş-gəlişi təmin edəcək layihə əsas müzakirə mövzularından biri olub. Sonda qarşılıqlı razılığıa əsasən bu yola “Tramp dəhlizi” adı verilib.
Təbii ki, 8 avqust razılaşması bəzi ölkələr, xüsusən də İran və Hindistan tərəfindən qısqanclıqla qarşılanıb.
Hətta bununla bağlı əcaib fikirlər səslənib. Məsələn, İranın Ermənistandakı səfiri Mehdi Sobhani “Zəngəzur dəhlizi” ilə bağlı növbəti dəfə təxribatçı açıqlama verib.
O, KİV-ə müsahibəsində bildirib ki, Azərbaycanın qərb rayonlarını Sünik (?) vasitəsilə Naxçıvanla birləşdirən yolun “dəhliz” adlandırıldığını eşitməyib.
Sobhani iddia edib ki, “dəhliz” adlı heç nə mövcud deyil:
“Söhbət yoldan gedir — nə sülh sazişində, nə də imzalanmış bəyanatda dəhlizdən söz açılır. Heç bir dəhliz olmayacaq, zorla heç nə alınmaz”.
Bu bəyanat Tehrandakı üçtərəfli görüşün mahiyyətini ortaya qoyur.
Hindistan və İran axına qarşı üzərək ortaya mövqe qoymaq istəyir. Ən qəribəsi isə budur ki, onlar Ermənistanın siyasi hakimiyyətindən də alət kimi istifadə edirlər. Paşinyan Trampla görüşür, bütün məsələlərdə və hətta “Tamp dəhlizi” məsələsində razılığa gəlir. Digər tərəfdənsə o öz adamlarını bu layihənin əksinə gedən dövlətlərin rəsmiləri ilə görüşə göndərir.
Bu da Paşinyanın bütün məsələlərdə qeyri-səmimi olduğunu və ikili siyasət yürütdüyünü göstərir.
İran da ikili oynayır
İrana gəldikdə isə Prezident Pezeşkianın dedikləriylə, səfir Sobhaninin söylədikləri qətiyyən üst-üstə düşmür. Ən qəribəsi odur ki, bu ilin sonu, növbəti ilin əvvəli Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək və İran ərazisindən keçəcək  dəmir və avtomobil yolları istismara veriləcək.
Bütün bunlardan sonra İran səfirinin “heç bir dəhliz olmayacaq” deməsi çox təəccüblü görünür. Çünki sağlam düşüncəsi və məntiqi olan birisi bu cür sərsəm fikirlər səsləndirməz. Bu cür bəyanatlar olsa-olsa daxili auditoriyanı yanlış yönə istiqamətləndirməkdən başqa bir şey deyil.
Hindistanın “adı üstündədir”
Hindistan nümayəndələrinin Tehranda peyda olmasında isə qəribə heç nə yoxdur. Rəsmi Dehlinin Azərbaycana münasibəti bəllidir. ABŞ nümayəndələrinin Azərbaycana səfərinə kölgə salmaq üçün Tehran görüşü ortaya atılıb. Guya ki, onların da alternativ layihələri var.
 

Amma reallıq bundan ibarətdir ki, İranla Ermənistan arasında mövcud nəqliyyat imkanları yük daşımalarının artmasına şərait yaratmır. Bura İranda ağır iqtisadi vəziyyəti, İranla Ermənistan arasında dəmiryolu xətlərinin mövcud olmamasını, İrana qarşı Qərbin sərt sanksiyalarını və müharibə risklərinı əlavə etmək olar.

Ona görə də 3 ölkə arasında aparılan istənilən müzakirələr perspektivsizdir, reallaşması mümkünsüzdür. Bütün təşəbbüslər sadəcə siyasi manipulyasiyadır.
Surxay Atakişiyev, Bizim.Media