Icma.az
close
up
RU
Bir gün 22 saat olacaq? Yer sürətlənir, zamanın sirləri açılır

Bir gün 22 saat olacaq? Yer sürətlənir, zamanın sirləri açılır

Sherg.az portalından alınan məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

Yer sürətlənir, zaman dəyişir. Tarixin ən qısa günlərindən birinə doğru geri sayım başlayıb. 

Sherg.az  xəbər verir ki, əgər bu yay zamanı sanki su kimi axıb gedir kimi hiss etmisinizsə, tək deyilsiniz. Alimlərə görə, Yer öz oxu ətrafında əvvəlkindən daha sürətli fırlanır və bu, rəsmi qeydlərlə təsdiqlənib.

İyul ayında Yer tarixdəki ən qısa günlərini yaşayıb. 9, 10 və 22 iyul tarixlərində günlər adi 86 400 saniyəlik vaxtdan düz 1.3 millisaniyə daha qısa olub. Mütəxəssislərə görə, bu hal 5 avqustda yenidən baş verə bilər.

Hər nə qədər bu dəyişikliklər cüzi görünsə də, peyklər, kompüter sistemləri və qlobal zaman koordinasiyası üçün ciddi nəticələr doğurur.

Alimlər bu sürətlənmənin Yer kürəsinin təbii fırlanma dəyişiklikləri ilə əlaqədar olduğunu bildirirlər. Ayın cazibə qüvvəsi, atmosferdəki dəyişikliklər və Yer kürəsinin nüvəsində baş verən dinamik proseslər bu sürətə təsir edir.

Lakin astronom Prof. David Jevitt məsələni fərqli bucaqdan izah edir. Ona görə, buzlaqların əriməsi, tektonik hərəkətlər və atmosfer dəyişiklikləri Yerin kütlə paylanmasına təsir edir və bu da fırlanma sürətini artırır. Sanki buz üzərində fırlanan idmançının qollarını bədəninə yaxınlaşdırması ilə daha sürətli fırlanması kimi…

Yalnız 1 km/saat sürət artımı belə ekvator ətrafında dəniz səviyyəsinin bir neçə santimetr yüksəlməsinə səbəb ola bilər. Bu kiçik artım belə sahil şəhərləri üçün sel riskidir.

Əgər bu artım 100 km/saat səviyyəsinə çatarsa, qütblərdəki sular ekvatora doğru axar və bəzi sahil şəhərləri su altında qala bilər.

Yerin sürətli fırlanması yalnız dənizləri deyil, insan sağlamlığını da təsir edə bilər. Günlərin uzunluğu 24 saatdan 22 saata düşə bilər. Bu isə bədənimizin bioloji saatında 2 saatlıq sapma yaradar - sanki hər gün saatlar irəli çəkilirmiş kimi.

Araşdırmalar bu tip dəyişikliklərin infarkt, iflic və yol qəzaları riskini artırdığını göstərir. NASA-dan Dr. Sten Odenvald isə Yerin sürətlənməsinin qasırğaların güclənməsinə səbəb ola biləcəyini qeyd edir.

1972-ci ildən bəri UTC (Beynəlxalq Koordinasiya olunmuş Zaman) sistemi Yerin yavaşlamasını kompensasiya etmək üçün 27 dəfə "artıq saniyə" əlavə edib. Lakin son illərdə Yer sürətləndiyi üçün bu əlavə etmələr dayandırılıb.

Alimlər bildirirlər ki, əgər bu sürətlənmə davam edərsə, tarixdə ilk dəfə "mənfi artıq saniyə" tətbiq edilə bilər -  yəni saatlar geriyə çəkilə bilər. Bu ehtimalın 2035-ci ilə qədər baş vermə şansı 40 faiz olaraq qiymətləndirilir.

Prof. vitt deyir ki, yalnız buzlaqlar deyil, hətta yarpaqlarını tökən ağaclar belə Yerin fırlanma sürətinə təsir edəcək. Tökmüş yarpaqlar kütləni Yerin mərkəzinə yaxınlaşdıraraq fırlanmanı mikroskopik səviyyədə sürətləndirəcək.

Yer kürəsinin fırlanma sürəti millisanilərcə dəyişsə də, bu fərqlərin toplanması nəticəsində iqlimdən tutmuş texnologiyaya, iqtisadiyyatdan sağlamlığa qədər bir çox sahədə zəncirvari təsirlər yarana bilər.

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:57
embedMənbə:https://sherg.az
archiveBu xəbər 03 Avqust 2025 11:27 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Putin dünyaya meydan oxudu: Avropanı gözləyən dəhşət Moskva böyük hücuma...

23 Sentyabr 2025 14:17see402

3 sultanlıq, 12 prezidentlik şahidi idi Vəfat etdi

22 Sentyabr 2025 20:20see141

Azərbaycanda vərəm xəstələrinin sayı 6 mini ÖTDÜ Rəsmi AÇIQLAMA

23 Sentyabr 2025 08:52see141

Fələstindən danışan Ərdoğanın mikrofonunu söndürdülər VİDEO

23 Sentyabr 2025 01:45see138

Qızıl Top Usman Dembelenin oldu

23 Sentyabr 2025 01:06see136

Milli Musiqimizin Memarı” adlı konsert keçirildi FOTOLAR

23 Sentyabr 2025 16:08see130

Elariz Məmmədoğlunun zoopark macərası gündəm oldu

23 Sentyabr 2025 01:34see130

Rusiyadan Ağalarovlarla bağlı gözlənilməz TƏLƏB

23 Sentyabr 2025 12:45see129

Damcılı düşərgəsində arxeoloji qazıntıların dünəni və bu günü

23 Sentyabr 2025 11:04see128

“Fələstin xalqı üçün dövlətçilik mükafat deyil, hüquqdur“ Quterreş

23 Sentyabr 2025 01:32see128

A Seriyası: Son çempion evində qalib gəldi

23 Sentyabr 2025 01:18see127

ABŞ də pələng təlimçini öldürdü

23 Sentyabr 2025 06:17see126

Haaland Premyer Liqada yeni nailiyyətə imza atdı

22 Sentyabr 2025 15:38see125

İslam Mahaçev əfsanəvi restlerlə görüşüb FOTO

23 Sentyabr 2025 06:22see124

SINAM və Abyss “Abyss Hackathon 2025” üçün qeydiyyatı açdı 72 saatlıq qlobal onlayn yarış

22 Sentyabr 2025 15:07see121

Pensiya alanların nəzərinə!

22 Sentyabr 2025 15:00see121

Şəbnəm Tovuzlu: “Vəfa mənim üçün bacıdır” VİDEO

24 Sentyabr 2025 00:42see120

Evdə sistem qoşulması qanunla qadağan edilsin TƏKLİF

23 Sentyabr 2025 21:01see119

Upamekanonun “Real” arzusu

22 Sentyabr 2025 20:21see118

Arda Güləri nə gözləyir? Real Madrid qərarını verdi

24 Sentyabr 2025 03:41see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri