Böyük Britaniya müharibəyə hazırlaşır Yeni təhlükə siqnalı var?

Böyük Britaniya ilk dəfə olaraq milli təhlükəsizlik strategiyasında öz ərazisində baş verə biləcək müharibəyə və hərbi münaqişəyə hazırlıq ehtiyacından açıq şəkildə bəhs edir. Bu, yalnız ölkədaxili təhlükəsizlik tədbiri deyil, eyni zamanda Avropa və dünya üçün geosiyasi mesaj daşıyan ciddi strateji bəyanat kimi qiymətləndirilir.

Məsələ ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Əhəd Məmmədli bildirib ki, bu strategiyanın arxasında duran əsas səbəblər son illər dünyada müşahidə olunan müharibələr, regional qarşıdurmalar və böyük güclər arasındakı qütbləşmənin daha da dərinləşməsidir.

Politoloqun fikrincə, Britaniya bu sənədlə göstərir ki, artıq Avropanın təhlükəsizliyi yalnız ABŞ-nin ümidinə buraxıla bilməz:

"ABŞ rəhbərliyi açıq şəkildə bəyan etdi ki, Avropa öz təhlükəsizliyinə daha çox vəsait ayırmalıdır. Yəni artıq “biz sizi qoruyarıq” yanaşması yoxdur. Bu isə Avropa dövlətlərini, xüsusilə Britaniya kimi qlobal ambisiyaları olan ölkələri öz hərbi gücünü yenidən qurmağa vadar edir”.

Ə.Məmmədli hesab edir ki, Ukrayna müharibəsi, İsrail-İran qarşıdurması, Yaxın Şərqdəki gərginliklər və Çinin iqtisadi yüksəlişi kimi proseslər, həmçinin İranın uzaqmənzilli raket imkanları kimi amillər Britaniyanın təhlükəsizlik siyasətini kökündən dəyişməyə vadar edib:

“Dünya artıq açıq güc nümayişlərinin meydanına çevrilib. İranın 2 min kilometrlik raketləri var, Çin çip texnologiyası ilə qlobal iqtisadiyyata hökm edir. İsrail demək olar ki, bütün qonşuları ilə qarşıdurmadadır. Bu mənzərədə Britaniya da başa düşür ki, sadəcə NATO və ABŞ-nin kölgəsində qalmaqla milli təhlükəsizliyini təmin edə bilməz”.

O, hesab edir ki, Britaniyanın bu strategiyası həm də onun keçmiş imperiya nüfuzunu bərpa etmək cəhdlərinin tərkib hissəsidir:

“Böyük Britaniya balaca ölkə ola bilər, amma imperiya mirası və dünya üzrə əlaqələri çox böyükdür. Kanada, Avstraliya və Yeni Zelandiya kimi ölkələr hələ də Britaniya monarxiyasının təsiri altındadır. Bu, onu fərqli mövqeyə çıxarır. Britaniya Anqlosakson hegemoniyasının əsas dayaqlarından biri olaraq həm də ABŞ-dən nisbətən müstəqil şəkildə hərəkət etmək istəyir. Çünki o, 19-cu əsrdə və 20-ci əsrin birinci yarısında dünyanın əsas “dirijor”larından biri idi. İndi də yenidən bu statusa qayıtmaq niyyətindədir”.

Ekspert əlavə edib ki, bu sənəd yalnız Britaniyanın daxili siyasətini deyil, Avropadakı digər dövlətlərin də təhlükəsizlik strategiyasını dəyişməyə təhrik edə bilər:

“İspaniya, İtaliya, Almaniya - bunlar hamısı keçmiş imperiyalardır. Onlar da artıq daha çox özünümüdafiə strategiyası üzərində düşünür. Britaniyanın bu açıq bəyanatı isə Avropada kollektiv təhlükəsizlik konsepsiyasının yeni mərhələsinə keçidin siqnalıdır.
“Nəticə etibarilə, Britaniyanın bu addımı Avropa üçün bir xəbərdarlıqdır - yəni geosiyasi reallıqlar dəyişir, dünya çoxqütblü sistemə doğru gedir və bu sistemdə yer tutmaq istəyənlər artıq yalnız diplomatik yolla deyil, hərbi və strateji güclə də var olduqlarını sübut etməlidirlər. Britaniya da məhz bu cür mövqe ortaya qoyur”.

Bəsti Rəfizadə
Sfera.az