Icma.az
close
up
RU
Bu gün İlaxır çərşənbədir

Bu gün İlaxır çərşənbədir

Icma.az, Bakivaxti portalına istinadən məlumat yayır.

Bu gün Novruz bayramından öncə qeyd edilən sonuncu çərşənbə - Torpaq çərşənbəsidir. Xalq arasında bu günə “Axır çərşənbə”, “İlaxır çərşənbə” və ya “Yer çərşənbəsi” də deyilir.

AMEA Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Elyar İslamoğlu Bakıvaxtı.az-a İlaxır çərşənbənin tarixindən danışıb. Onun sözlərinə görə, bu çərşənbə həm təbiətin oyanışını, həm də həyatın yenilənməsini simvolizə edir. Torpaq insan yaradılışının əsas maddi əsası olmaqla yanaşı, mifoloji və mənəvi baxımdan da müqəddəs sayılır. Türk mifoloji görüşlərində torpaq yurd, vətən, el-oba anlayışları ilə yanaşı, yaradılışın maddi əsası kimi qəbul edilir:

"Bayram hazırlıqları ən azı bir ay əvvəldən başlayır. Evlər, həyətlər təmizlənir, paltar-palaz, qab-qacaq yuyulur. Hər kəsin yeni paltar geyinməsi üçün çalışılır. İnanclara görə, İlaxır çərşənbədə hər şey təmiz və yenilənmiş olmalıdır. Xalq arasında belə bir inam var ki, il dəyişərkən insan da özünü təmiz və yeni bir dövrə hazır etməlidir".

Folklorşünas İlaxır çərşənbənin ənənələri haqqında da bəhs edib:

"Bu çərşənbədə süfrəyə cürbəcür şirniyyatlar düzülür, tonqallar qalanır, çalıb-çağırmaq, şənlik etmək vacib sayılır. Xalq inanclarına görə, bu adətlər yeni, işıqlı günləri qarşılamaq məqsədi daşıyır. Hər kəs bu gün təzə geyinməli, köhnə paltarlarından qurtulmalıdır, çünki köhnə ilin ağrılarından və kədərindən uzaqlaşmağın yolu təzələnməkdir.

Qapı-qapı gəzmək" və "Şal atmaq" da bu çərşənbənin ənənəvi adətlərindəndir. Axşamüstü uşaqlar və gənclər xurcun və ya şal götürüb qonşu evlərə gedir, bacadan və ya pəncərədən içəri atır, bayram payı istəyirlər. Ev sahibləri onlara boyanmış yumurta, şirniyyat və digər hədiyyələr qoyur.

Bayram axşamı süfrə bolluq və bərəkətin simvolu kimi zəngin hazırlanır. İnanclara görə, hər kəs həmin axşam öz evində olmalıdır, əks halda 7 il bayramı evində qarşılamayacaq. Bu gecə insanlar şən və pozitiv olmalı, dərd-qəm unudulmalıdır".

Elyar İslamoğlu, AMEA Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi 

Müsahibimizin sözlərinə görə, səməni təkcə cücərdilib süfrəyə qoyulmur, həm də ondan xüsusi şirniyyat - səməni halvası bişirilir. Bu proses böyük təcrübə tələb etdiyindən, xüsusi səriştəsi olan qadınlar tərəfindən aparılır:

“Əvvəlcə buğda isladılır, cücərir, sonra isə doğranıb əzilir və suyu sıxılır. Daha sonra bu su bir neçə gün mis qazanlarda qaynadılaraq şirin halva hazırlanır. Halvanın şirinliyi onun qəbul olunub-olunmamasını göstərir – şirin olarsa, uğur gətirəcəyinə inanılır".

Torpaqla bağlı atalar sözləri

"Torpağa əyilən, namərdə əyilməz".

"Torpağa xor baxsan, o sənə kor baxar".

"Torpaq müqəddəsdir".

"Sular hərəkətlidir, torpaq bərəkətlidir".

"Torpaq deyər: 'Sən mənə tər ver, mən sənə zər verim!"

İlaxır Çərşənbə ilə bağlı inanclar

Bu gün təzə evə köçmək bəd əlamət sayılır.

Axır çərşənbə axşamı küsülülər barışmalıdır.

Bu gecə nəhs sözlər danışmaq olmaz.

Ərə verilən qızı tonqalın ətrafında fırladıb “Qoy odlu-ocaqlı olsun!” deyirlər.

Qeyd edək ki, yaz fəslinin Azərbaycana daxil olması martın 20-si Bakı vaxtı ilə saat 13:01:25-ə təsadüf edəcək. Bu zaman gecə ilə gündüz bərabərləşir və Günəş düz şərqdə doğub, qərbdə batır.

Torpaq çərşənbəniz, İlaxır çərşənbəniz mübarək olsun!

Süfrənizin ruzi-bərəkətli, arzu-niyyətlərinizin çin olması diləyi ilə,

Nuriyyə Musayeva

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az-ı izləyin.
seeBaxış sayı:69
embedMənbə:https://bakivaxti.az
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Neft Daşları”nda kran dənizə düşdü maşinist öldü

18 Mart 2025 21:16see301

ABŞ də cinayətkarlar pitonlarla hədə qorxu gələrək YDM ni qarət ediblər

17 Mart 2025 03:02see251

Ürəyimi nişan al, Kələntər dayı, ağrıdır axı… Cəlalı həmişəlik İTİRDİK

17 Mart 2025 14:55see231

“Sabah” rekorda şərik oldu

17 Mart 2025 12:17see162

Üz dərisini hamar, parlaq və gözəl edən 2 MEYVƏ

17 Mart 2025 02:03see148

Qarın yağını yandırmaq üçün gündə neçə addım atmaq lazımdır..?

17 Mart 2025 01:08see133

“Yunayted”dən səfərdə inamlı qələbə

17 Mart 2025 00:56see131

Sosioloq: Internat məktəblərindəki uşaqların vəziyyəti o qədər də ürəkaçan deyil

17 Mart 2025 14:59see124

Milyarder, hüquqşünas, diplomat, yoxsa əmlakçı? Bakıya səhərə yaxın gözlənilməz eniş edən Stiv Vitkof kimdir? (TƏHLİL)

17 Mart 2025 14:52see122

ABŞ Rusiyaya qarşı qurulan beynəlxalq qrupu tərk edir

17 Mart 2025 10:54see121

Abşeronda yeni çəkilən yol su içində qalıb SƏBƏB NƏDİR?

17 Mart 2025 14:41see121

İnvestisiya etdiyiniz hər qəpiyə dəyər olan üç işlənmiş avtomobil

17 Mart 2025 00:56see121

Hikmət Babaoğlu: “Dövlətimizin imkanları var ki, həmin şəxsləri Azərbaycana gətirsin”

17 Mart 2025 15:15see120

TƏBİB: "Xızıda yol qəzasında xəsarət alanlar Bakıdakı tibb müəssisəsinə təxliyə olunub" YENİLƏNDİ

17 Mart 2025 15:05see118

Dünyanın sonu bu vaxt olacaq: Alimlər tarixi hesablayıblar

17 Mart 2025 15:10see117

Qərbi Azərbaycan Xronikası: Ermənilərin istinad etdiyi Andonyanın sənədləri saxtadır

18 Mart 2025 01:12see117

Elm və təhsil naziri Şabranda vətəndaşları qəbul edib

17 Mart 2025 15:14see117

NATO ölkələrindən biri Ukraynaya hərbi yardımın uzadılmasını istisna edib

17 Mart 2025 12:02see116

Novruz milli birliyə və həmrəyliyə çağırış edir Yeni Gündəm

17 Mart 2025 12:14see116

ABAD məhsulları ABŞ bazarında

17 Mart 2025 14:45see116
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri