COP30 da qlobal səhiyyə problemlərinin həllinə dair plan qəbul edilib

Bakı, 14 noyabr, AZƏRTAC

Braziliya tərəfindən qlobal iqlim fəaliyyətində səhiyyə sektorunun gücünü nümayiş etdirmək üçün vacib bir məqam kimi qiymətləndirilən COP30 BMT iqlim konfransında insanların artan temperaturlara və ekstremal hava şəraitinə uyğunlaşması üçün bir plan təqdim edildi.

AZƏRTAC iqlim konfransının rəsmi saytına istinadla xəbər verir ki, Braziliyadakı Belem şəhərində davam edən iqlim danışıqları çərçivəsində hökumətlər, BMT agentlikləri və tərəfdaşlar səhiyyə bərabərsizliyinin aradan qaldırılması istiqamətində Belem Səhiyyə Fəaliyyət Planını qəbul ediblər.

Sənədin qəbul edilməsi COP-un təyin etdiyi Sağlamlıq Günündə baş tutub. Tərəflər iqlim böhranının həm də ciddi sağlamlıq problemi olduğunu vurğulayıblar.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) Baş direktoru Tedros Adhanom Gebreyesus konfrans ərəfəsində xəbərdarlıq edib: “Planetimiz xəstə olsaydı, onu reanimasiyaya yerləşdirmək lazım gələrdi”.

Konfransda bildirilib ki, həddindən artıq istilər, daşqınlar, quraqlıqlar və fırtınalar təkcə ətraf mühit üçün təhlükə deyil, onlar xəstəliklərin yayılmasına, qida və su çatışmazlığına, vacib səhiyyə xidmətlərinin pozulmasına səbəb olur. ÜST, həmçinin BMT Universiteti (UNU) və digər tərəfdaşlar tərəfindən Braziliya hökuməti ilə əməkdaşlıq şəraitində hazırlanmış Fəaliyyət Planı, sağlamlığın iqlim strategiyalarına inteqrasiyası üçün praktik addımları müəyyən edir. İqlim şoklarına qarşı durmaq üçün səhiyyə sistemlərinin gücləndirilməsi, uyğunlaşma və icmaların səsinin təmin edilməsi, onların idarəetmədə iştirakının təşviqi bu strategiyanın əsas maddələridir.

Braziliyanın səhiyyə naziri Aleksandr Padilya bu təqdimatı qlobal iqlim fəaliyyətində səhiyyə sektorunun gücünü nümayiş etdirmək üçün vacib məqam adlandırıb.

Cümə axşamı, noyabrın 13-də əsas konfrans zallarında keçirilən yüksəksəviyyəli sessiyalarda iqlim və sağlamlıq mövzusunda çıxışlar və müzakirələr üstünlük təşkil edib, lakin COP30 əsnasında ÜST-nin rəhbərlik etdiyi Səhiyyə Pavilyonu həllər və dialoq mərkəzinə çevrilib.

Pavilyonda əhatə olunan mövzular süni intellektdən tullantıların idarə olunmasına, iş yerlərinə, təhsilə və insan hüquqlarına qədər bütün məsələləri sağlamlıq baxımından əhatə edir. Burada iqlimə davamlı və aşağı karbonlu səhiyyə sistemlərinə keçidi sürətləndirmək təşəbbüsü olan İqlim və Sağlamlıq üzrə Transformativ Fəaliyyət Alyansının fəaliyyəti də müzakirə olunub.

Həmçinin BMT-nin Ətraf Mühit Proqramı (UNEP) və tərəfdaşları iqlim dəyişikliyini yavaşlatmaq səylərinin bir hissəsi olaraq 2030-cu ilə qədər qida tullantılarını yarıya endirmək və metan tullantılarını yeddi faizə qədər azaltmaq təşəbbüsünü irəli sürüb. UNEP qeyd edir ki, dünya hər il bir milyard tondan çox qida tullantısı atır və bu, qlobal istixana qazı tullantılarının 10 faizinə qədərini və metan tullantılarının 14 faizini təşkil edir. Bu tullantıları qısamüddətli iqlim çirkləndiricisidir və 20 il ərzində atmosferi karbon qazından 84 dəfə daha çox istiləşdirir.

Qlobal Ətraf Mühit Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən BMT-nin Ətraf Mühit Proqramı qida tullantılarının irəliləyişinin hədəflərini həyata keçirmək üçün 3 milyon dollar dəyəri olan dördillik qlobal layihənin həyata keçirilməsinə başlayacaq.