Danışıqlarda ərazi mübadiləsi müzakirə mövzusudur TƏHLİL

Tramp-Putin görüşündən Ukrayna üçün müsbət nəticə gözləmək olmaz

Rusiya və ABŞ prezidentləri Vladimir Putin və Donald Trampın görüşü avqustun 15-də Alyaska ştatının Ankoric şəhərində baş tutacaq. Bu barədə Ağ Evin mətbuat katibi Karolin Levitt keçirdiyi brifinqdə bildirib. Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Alyaska ştatında keçiriləcək Putin-Tramp görüşünə Ukraynada rus qoşunlarının irəliləməsi və öz mövqeyinə inam fonunda yollanır. Putini səfərdə Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov müşayiət edəcək. Prezidentin köməkçisi Yuri Uşakov mətbuata bildirib ki, Rusiya və ABŞ qonşu ölkələrdir və sərhədləri ortaqdır: 

"Bizim nümayəndə heyətinin sadəcə Berinq boğazı üzərindən uçaraq belə mühüm və gözlənilən sammiti Alyaskada keçirməsi tamamilə məntiqli görünür". Ekspertlərə görə, Kreml əldə olunan hərbi uğurlardan istifadə edərək atəşkəs müqabilində əhəmiyyətli ərazi güzəştləri əldə etməyə çalışacaq. Qeyd edək ki, Rusiya prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakov avqustun 7-də Putinin ABŞ prezidentinin nümayəndəsi Stiven Uitkoff ilə bir gün əvvəl apardığı üç saatlıq danışıqlardan sonra bildirmişdi ki, Rusiya və ABŞ Putin və Tramp arasında şəxsi görüş barədə razılığa gəliblər. Bundan əvvəl Rusiya Prezidenti Putin Tramp ilə görüşün Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində keçirilməsini arzulamışdı. Bu məqsədlə BƏƏ Prezidenti Nəhyan da Moskvaya gəlmişdi, amma daha sonra görüşün Alyaskada keçirilməsi qərara alınıb. Hazırda təmas xəttində hərbi əməliyyatlar davam etdirilir. Rusiya ordusu Donetsk vilayətinin Dobropolye şəhəri yaxınlığındakı kəndlərdə Ukrayna müdafiə xəttini yarıb və Kramatorska gedən yola çıxmağa cəhd edir. Trampın son açıqlamalarından belə nəticə çıxarmaq olar ki, Moskva və Vaşinqton Ukrayna müharibəsində atəşkəsin əldə olunması və ərazi məsələlərini müzakirə edir. "Bloomberg"in məlumatına görə, Ukraynaya Donetsk vilayətindən qoşunlarını çıxarmaq təklif ediləcək. ABŞ prezidenti "ərazi mübadilələri" barədə eyham vurub. Digər mənbələrin dediyinə görə, atəşkəs "razılaşmanın əldə olunduğu vaxt mövcud təmas xəttinə uyğun olaraq təsbit ediləcək, həmin ərazilərin Rusiyaya məxsusluğu yalnız de-fakto tanınacaq". Tərəflərin hansı razılığa gələcəyi və ya ümumiyyətlə, razılıq əldə ediləcəyi 15 avqustda bəlli olacaq, amma bu, ilkin razılaşma olacaq. 

Politiloq Məhəmməd Əsədullazadə Sherg.az-a deyib ki, Tramp-Putin görüşündən müsbət nəticə olmayacaq. Ekspert vurğulayıb ki, Ukrayna və Avropa ölkələri bu görüşdən narazıdır: 

"ABŞ Prezidenti Avropanın təhlükəsizliyini təhdid edən Rusiyanın Ukraynada üstünlük əldə edilməsinə razı olarsa, bu, Vaşinqtonun geosiyasi mövqelərinin zəifləməsinə və Avropa ilə siyasi-təhlükəsizlik əlaqələrinin zəifləməsinə gətirib çıxara bilər. Putin də ABŞ və Avropa arasında parçalanmaya çalışır. Rusiya atəşkəs və sülhlə bağlı razılaşmaya gəlməsə, sanksiyalar tətbiq ediləcək. Ona görə Putin Trampın xüsusi nümayəndəsini dəvət edərək, danışıqlara hazır olduğunu və qarşılıqlı kompromisə gedəcəyini qeyd etdi. Putin Trampla birbaşa görüş təklifindən imtina edirdi, hətta telefon danışığında güzəştsiz mövqeyini davam etdirirdi. ABŞ-nin təzyiqləri fonunda Putin görüş tələbini qəbul edərək, yenidən manevr siyasətinə qayıdır. Putin Alyaskada Ukraynanın şərqində Rusiyanın işğalını tanımaqla atəşkəs təklifini irəli sürəcək". 

Analitikə görə, Trampın xüsusi nümayəndəsi Uitkofun Putinlə görüşündə ciddi razılaşmalar əldə edilib: 

"Liderlərin görüşündə bu məsələlər müzakirə ediləcək. Amma Avropa İttifaqının və Böyük Britaniyanın mövqeyi həlledicidir. Əgər Ukraynanın şərqi güzəşt edilərsə, beynəlxalq hüquq normaları pozulacaq. Rusiyanın aqressiv siyasəti digər qonşu ölkələrə qarşı yönəlmiş olacaq. Tramp isə Ukraynanın şərqini Rusiyaya güzəştə getməklə, atəşkəsdə maraqlıdır. Bunun nəticələri Avropa və digər qonşu ölkələrə hərbi müdaxilələrə gətirib çıxara bilər. Halbuki, Tramp sanksiyalar tətbiq edərsə, Ukraynaya hərbi yardımları artırarsa, Rusiya qoşunlarını Mariopoldan, Xerson və Zaparojye regionlarından çıxara bilər. Putinin danışıqlar protfelində Trampla iqtisadi sövdələşmə və müəyyən güzəştlər də var. Danışıqlarda "ərazi mübadiləsi" məsələsi müzakirə ediləcək. Ukrayna və Avropa ölkələri razılaşmanı tanımasa, müharibə davam edəcək. Belə olan təqdirdə Tramp Ukraynaya hərbi yardımları dayandıra bilər. Rusiya da bunun üçün çalışır. Amma ABŞ-nin təhlükəsizlik və qərarvermə mərkəzləri Rusiyanın prosesdən uduşlu çıxmasına, Vaşinqtonun zəif düşməsinə imkan verə bilməz".