Depressiyada olan insanlar üçün ətrafdakı mənfi görüntülər hissləri daha da ağırlaşdıra bilər ARAŞDIRMA

Bakı, 11 iyun, AZƏRTAC

Yerusəlim İvrit Universitetində aparılan yeni bir psixoloji araşdırma, depressiv simptomlara malik fərdlərin emosional emalına dair yeni bir anlayış təqdim edir. “Emotion” jurnalında dərc olunan bu tədqiqat gündəlik vizual kontekstin emosional reaksiyalara təsirini araşdıraraq, xüsusilə depressiyadan əziyyət çəkən insanlar üçün emosional narahatlığın daha dərin və geniş yayılmış bir mexanizmini ortaya qoyur.

AZƏRTAC “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, Seymur Foks Təhsil Məktəbi və Psixologiya Departamentindən professor Nilly Mor və doktorant Tamar Amişavın rəhbərliyi ilə həyata keçirilən bu araşdırma kontekstdə yerləşən periferik, yəni əsas diqqət obyektindən kənarda qalan vizual stimulların emosional qiymətləndirməyə təsirini empirik şəkildə öyrənib. 270-dən çox bakalavr tələbəsinin iştirak etdiyi iki mərhələli eksperimentdə iştirakçılara müxtəlif emosional məzmunlu şəkillər təqdim olunub. Hədəf şəkillər neytral və ya mənfi tonlu olub, onlar ya tək şəkildə, ya da ətrafında neytral, mənfi və ya müsbət emosional məzmunlu periferik şəkillərlə birlikdə göstərilib.

Araşdırmanın nəticələri göstərib ki, daha yüksək səviyyəli depressiv simptomları olan iştirakçılar, neytral hədəf şəkilləri mənfi emosional kontekstdə gördükdə onları daha mənfi şəkildə qiymətləndiriblər. Əksinə, periferik vizuallar neytral və ya müsbət olduqda, bu cür emosional təhrif müşahidə edilməyib.

Professor Mor qeyd edir: “Emosional təcrübələrimiz nadir hallarda tək bir stimula əsaslanır. Bu tədqiqat göstərir ki, xüsusilə depressiyaya meylli insanlar, kontekstdəki neqativ vizual məlumatlara qarşı daha həssasdırlar – bu məlumatlar birbaşa əlaqəli olmasa belə, onların emosional təcrübəsinə təsir göstərə bilir”.

Əlavə olaraq, tədqiqatda müsbət periferik şəkillərin mənfi emosional təsirləri yumşaltmaqda effektiv olmadığı müəyyən olunub. Bu nəticə müsbət stimulların mənfi emosional vəziyyətləri kompensasiya edə biləcəyi yönündəki geniş yayılmış fərziyyələrə meydan oxuyur. Tədqiqatın nəticələri psixi sağlamlıq sahəsində tətbiq oluna biləcək mühüm təsirlərə malikdir. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, terapiya metodologiyalarına periferik emosional stimulların fərqinə varılması və onların tənzimlənməsi strategiyalarının daxil edilməsi, depressiv fərdlərin gündəlik emosional stabilliyini gücləndirməkdə faydalı ola bilər. Amişav bu barədə belə deyir: “Tapıntılar göstərir ki, neqativ stimullar emosional şərhə daha güclü təsir edir və bu asimmetriya, depressiyalı şəxslərin neytral vəziyyətləri belə daha qaranlıq şəkildə qəbul etməsinin səbəbini aydınlaşdırmağa yardım edə bilər”.

Bu araşdırma emosional emalın yalnız fərdi stimulların deyil, həm də ətraf kontekstin təsiri ilə formalaşdığını göstərərək, depressiyanın daha yaxşı başa düşülməsi və effektiv müdaxilə strategiyalarının hazırlanması üçün yeni imkanlar açır. Kontekstual məlumatların emosional həssaslığa təsiri psixoloji müalicələrin fərdiləşdirilməsində nəzərə alınmalı mühüm bir aspekt kimi qiymətləndirilə bilər.