Donald Trampın qələbəsi Macarıstanda iqtisadçıları ruhlandırıb

Daxili istehlakın və xarici investisiyaların, o cümlədən BMW, BYD və CATL şirkətlərindən sərmayələrin artması inflyasiyanın gözləniləndən yüksək səviyyəsinə rəğmən Macarıstan iqtisadiyyatı üçün yaxşı bir il olacağını vəd edir.

AZƏRTAC xəbər verir ki, belə proqnozları macar iqtisadçıları yerli mediaya aparılan monitorinqin nəticələrinə əsasən verirlər.

Eyni zamanda, Almaniya iqtisadiyyatının (Aİ-nin birnömrəli iqtisadiyyatı) vəziyyətinin, habelə ABŞ və Avropa arasında ticarət gərginliyinin real risklər yaratdığı vurğulanır.

Ekspertlər hesab edirlər ki, Macarıstan iqtisadiyyatının 2024-cü ildəki göstəriciləri proqnozlardan geri qalacaq, lakin 2025-ci il əvvəlki illə müqayisədə daha yaxşı ola bilər. Şübhəsiz ki, qaldırılan real əməkhaqqı və hökumət stimulları sayəsində daxili istehlakın həcmi də arta bilər, təxminən 80 faiz səviyyəsində sabitləşə bilər.

Xarici investisiyalar daxili ÜDM-in mühüm tərkib hissəsidir və hazırda BYD, BMW və ya CATL kimi yeni istehsal müəssisələri yaradılır ki, bu da cari ildə iqtisadi məhsulun 0,6 faiz, gələn il isə 0,8 faiz artımına töhfə verə bilər. 2030-cu ilə qədər bu investisiyaların birbaşa və dolayı təsirinin ÜDM-in 2-2,5 faizini təşkil edəcəyi proqnozlaşdırılır. Bütövlükdə, ilin əsas məsələsi inflyasiyadır ki, bu da yanvarda gözlənilən 4,8 faiz səviyyəsindən yüksək olub və 5,5 faiz təşkil edib.

Bununla belə, Almaniya iqtisadiyyatının vəziyyəti risklidir: istehsal sektorunda heç bir dönüş əlaməti yoxdur və alman hökuməti artıq ÜDM-in artım proqnozunu 1,1 faizdən 0,3 faizə endirib. ABŞ və Aİ arasında ticarət gərginliyindən də söhbət gedir. Ağ evin rəhbəri Donald Tramp artıq Avropaya tətbiq edəcək tarifləri, o cümlədən polad və alüminium ixracına 25 faizlik əlavə rüsum qoyulacağını elan edir. Lakin Aİ-yə də cavab rüsumları heç də az təsir etməyəcək: Vaşinqtonun Brüssellə eyni həcmdə bütün mallara qarşı sanksiyalar tətbiq edəcəyi gözlənilir.

Macarıstanın Baş naziri Viktor Orbanın nikbinliyi Donald Trampın yenidən dövlət başçısı seçilməsi ilə də bağlıdır. Onun qələbəsi fond bazarlarına, xüsusən də ABŞ-da korporativ vergilərin azaldılması kampaniyası zamanı vəd etdiyi kimi səhm qiymətlərinin yüksəlməsinə və birja dövriyyəsinin artmasına səbəb olan proseslərə dərhal müsbət təsir göstərdi. Potensial olaraq, daha yüksək inflyasiya ilə gözlənilən faiz dərəcələri daha çox dəyişdi və bu, ABŞ-ın 10 illik xəzinədarlıq notunun gəlirliliyinin 3,7 faizdən 4,75 faizə yüksəlməsinə səbəb oldu. Ümumilikdə, birja investorları Trampın prezidentliyinə müsbət yanaşırlar, lakin sərt ictimai bəyanatlar eyni dərəcədə ciddi qiymət hərəkətlərinə səbəb ola bilər. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, bu vəziyyət davam edə bilər, baxmayaraq ki, yerli fond bazarlarına təsir daha az nəzərə çarpacaq. Hər hansı sonrakı elanlar birjalarda açılışdan sonrakı günlər və həftələrdən daha az həyəcanlı olacaq, lakin şirkətlər bazarlarda daha çox dalğalanma risklərinə hazır olmalıdır.

Macarıstana birbaşa təsir edə biləcək amil bu ölkə ilə ABŞ arasında ikiqat vergitutma Sazişinin taleyidir. Belə ki, ikiqat vergitutma sazişinin denonsasiyası nəticəsində yaranan vəziyyəti yenidən düşünmək və düzəltmək imkanının olacağı gözlənilir. Bunun bir gecədə baş verməsi ehtimalı azdır, lakin dialoq lazımdır. Tramp administrasiyası üçün daha bir müsbət gözlənti Avropanın Rusiya-Ukrayna müharibəsində atəşkəs razılaşmasına yaxınlaşa biləcəyi ehtimalıdır. İqtisadçılar hesab edirlər ki, bu hadisə baş verdikdən sonra regionda investisiya riski dərhal azala bilər, ona görə də bu, təkcə Macarıstanda deyil, həm də Çexiya və Polşada investorların qəbuluna müsbət təsir göstərə bilər.