Ekoloq: Özəl sektor yaşıl texnologiyaların lokomotivi olmalıdır

Alternativ enerji üçün gömrük rüsumlarının azaldılması Azərbaycanda yaşıl inqilabı sürətləndirə bilər

İqlim məsələləri ilə uzun müddət məşğul olmaq mövzuya daha dərindən yanaşmaq üçün müəyyən təcrübə və tanışlıq tələb edir. Prosesin sürətləndirilməsi ilə bağlı birinci amil geosiyasətdir".

Bu barədə energetika nazirinin müavini Elnur Soltanov Bakı İqlim Fəaliyyəti Həftəsində (BCAW 2025) deyib.

O qeyd edib ki, bu, hökumətlərarası bir prosesdir və burada milli maraqlar mühüm rol oynayır: “Dövlətlər bəzən qlobal məsələlərdən danışsalar da, əslində, hər bir dövlət öz milli maraqlarını əsas götürür. Lakin xoşbəxtlikdən, bir çox ölkələr üçün yaşıl keçid milli maraqlarla üst-üstə düşür. Bu, xüsusən texnoloji innovasiyaların inkişafı və iqtisadi töhfələr baxımından önəmlidir. Bəzi ölkələr üçün isə əsas hədəf enerji təhlükəsizliyi və özünütəminatdır.

İkinci amil hökumətlərin rolu ilə bağlıdır. Heç bir dövlət və ya dövlətlər qrupu prosesi tələb olunan sürətlə, yəni 2050-ci ilə qədər xalis sıfır emissiya və 1,5 dərəcə hədəfi istiqamətində – təkbaşına irəli apara bilməz. Burada əsas vəzifə özəl sektoru açmaq və səfərbər etməkdir. Çünki bazar qüvvələri olmadan nəticə əldə etmək mümkün deyil. Hökumətlər isə müəyyən maliyyə dəstəyi göstərərək bazar mexanizmlərinin işə düşməsinə şərait yaratmalıdır. Bu, xüsusən də bahalı yaşıl texnologiyaların tətbiqi üçün vacibdir”.

Elnur Soltanov üçüncü mühüm amilin isə ictimai təzyiq olduğunu əlavə edib: “İnsanların səmimi istəyi və gənclərin fəallığı bu məsələdə mühüm rol oynayır. Nyu-Yorkdan Belemdəki tədbirlərə qədər hər yerdə ictimaiyyətin iqlim dəyişikliyi ilə bağlı səmimi narahatlığı müşahidə olunur. Uşaqların və gənclərin valideynlər üzərindəki təsiri də əhəmiyyətli hesab olunur və bu, gələcəkdə daha böyük dəyişikliklərin əsas hərəkətverici qüvvəsi ola bilər. Beləliklə, iqlim fəaliyyətinin sürətləndirilməsində üç əsas faktor – geosiyasət və milli maraqlar, hökumətlərin özəl sektoru səfərbər etməkdəki rolu və ictimai-sosial təzyiq – həlledici qüvvədir”.

Milli Məclisin deputatı, COP29-un İqlim dəyişmələri üzrə yüksəksəviyyəli çempionu Nigar Arpadarai isə keçən il COP29-a ev sahibliyi edən Bakının üzərinə çox böyük məsuliyyətlər götürdüyünü deyib:

 "Biz qlobal Şimal ilə Cənub arasında körpü rolunu oynadıq. COP29-un Yüksək Səviyyəli İqlim Çempionu olduqdan sonra dünyanın hər yerindən insanlarla görüşmək imtiyazına sahib oldum və nə qədər insanın iqlim dəyişikliyinin nəticələri ilə yaşadığını gördüm. Bunlar, sadəcə, uzaq hekayələr deyil, həm Azərbaycanda, həm də bütün regionda üzləşdiyimiz reallıqlardır. Quraqlıqlar, Kür-Araz hövzəsinin quruması, Xəzərin səviyyəsinin enməsi ekosistem üçün ciddi təhdidlər yaradır. İnsanların həyat səviyyəsini təmin edən ekosistem yerində olmalıdır. Ortaq standartlar və birliklə bunu təmin etməliyik. İqlim Dəyişikliyi Gündəliyi bəşəriyyətin öz taleyini dizayn etmək üçün göstərdiyi ən böyük səylərdən biridir. Bunu əməkdaşlıq və ətraf mühitimizi təmizləməyə və saxlamağa kömək edən davranış standartlarının qəbulu vasitəsilə edə bilərik. İqlim Dəyişikliyi Gündəliyi açıq şəkildə kəsişmə nöqtəsindədir. İqlim gündəmi texnoloji sıçrayışlarla gəlməlidir. İqlim Dəyişikliyi Gündəliyinin məqsədlərinə məhdudiyyətlər və qadağalardan fərqli olaraq, səmərəlilik və tərəqqi yolu ilə nail olmalıyıq". 

Nazir müavininin fikirlərini şərh edən ekoloq Rövşən Abbasov Sherg.az-a açıqlamasında deyib ki, yaşıl keçid anlayışı yalnız karbon emissiyalarının azaldılması ilə məhdudlaşmır: