Əlilliyi olan gənclər bu mərkəzdə həyatlarını dəyişirlər REPORTAJ

Bakı, 10 may, Aytac Haqverdiyeva, AZƏRTAC

Bakı şəhərinin səs-küylü mərkəzindən aralıda, Sabunçu rayonunun Ramana qəsəbəsində yerləşən sadə görkəmli bina ilk baxışdan sıradan bir müəssisəyə bənzəyir. Amma içəri daxil olduqda burada çox dəyərli bir missiyanın həyata keçirildiyinin şahidi olursan. Bura Sosial Xidmətlər Agentliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən Əlilliyi olan şəxslərin Peşə-əmək Reabilitasiyası Mərkəzidir. Əslində bura ikinci şansların ünvanıdır.

İnkişaf üçün yaradılan unikal mühit

AZƏRTAC xəbər verir ki, 2013-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Birinci xanım Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə açılmış mərkəz əlilliyi olan gənclər üçün sadəcə peşə öyrənmə yeri deyil. Bu mərkəz onların potensialını üzə çıxaran, cəmiyyətə inteqrasiyanı asanlaşdıran, ünsiyyət bacarıqlarını inkişaf etdirən və gələcəyə ümid verən məktəbdir.

Burada təlimlər sırf nəzəriyyəyə əsaslanmır. Gənclər fərdi maraq və bacarıqlarına uyğun olaraq müxtəlif istiqamətlərdə kurslara qoşulurlar: kompüter montajı, montaj operatorluğu, dərzilik, toxuculuq, xalçaçılıq, dulusçuluq, aşpaz köməkçisi, ağacoyma, kişi və qadın bərbərliyi, manikür, rəssamlıq və digər sahələr. Kursların müddəti, adətən, 3-6 ay arasında dəyişir. Təlimlər həm fərdi, həm də qrup formatında keçirilir.

İştirakçılar təlimlərdən sonra arayış və ya sertifikatla təmin olunurlar. Bu isə onların gələcəkdə işə düzəlmək və ya təhsillərini davam etdirmək imkanlarını genişləndirir. Bəzi məzunlar artıq DOST İnklüziv Yaradıcılıq Mərkəzi, “ASAN xidmət”, İsmayıllı və Bərdə DOST Mərkəzləri kimi nüfuzlu qurumlarda uğurla çalışırlar.

Sənətin və zəhmətin gətirdiyi sakitlik

16 yaşlı Fatimə Muradova Şəmkir rayonundan Əlilliyi olan şəxslərin Peşə-əmək Reabilitasiyası Mərkəzinə gəlib. Onun rəsmə sevgisi uşaqlıqdan yaranıb, amma burada aldığı təlim bu marağı peşəyə çevirib.

“Burada ilk dəfə kətan üzərində fırça ilə işləməyi öyrəndim. Əvvəl bu iş mənə çətin gəlirdi. Amma müəllimlərim mərhələli şəkildə bütün texnikanı izah etdilər. Ən əsası isə məni ruhlandırdılar. İndi “Sehirli meşə” adlı əsər üzərində çalışıram. Hər rəng mənim üçün bir duyğudur”, – deyə Fatimə sevincini bölüşür.

Fatimə bu mərkəzdə həm də sosial çevrəsini genişləndirib: “Əvvəl ünsiyyətdən qaçırdım. Ətrafdakılarla əlaqə qurmaq mənim üçün çox çətin idi. Amma burada gənclərlə tanış oldum. İndi rəsm çəkməklə yanaşı, dostlarım da var”.

Onun əsərləri artıq bir neçə sərgidə nümayiş olunub və maraqla qarşılanıb. Fatimə deyir ki, gələcəkdə peşəkar rəssam olmaq və uşaqlara rəsm dərsləri keçmək istəyir.

Mirqadir Nemətoğlu 17 yaşındadır və Lənkəran rayonundan gəlib. Sakit və təmkinli danışığı onun daxili gücünü daha da vurğulayır. Burada həm kompüter montajı, həm də taxta üzərində oyma kurslarında iştirak edir. “Əsas məqsədim sosiallaşmaq idi. Əvvəl qapalı idim. Oyma sənəti mənə səbir və diqqət öyrətdi”, – deyə Mirqadir bölüşür.

Hazırda o, taxtada “Qız qalası” obrazını oymaya çalışır. Onun sözlərinə görə, bu sənət emosiya və zəhmət tələb edir: “Əsərlər komanda ilə hazırlandıqda daha maraqlı olur. Hər bir detalda sən özünü ifadə edirsən”.

Mirqadir gələcəkdə əl işlərini sərgilərdə nümayiş etdirmək və satış platformalarında təqdim etmək istəyir.

20 yaşlı Səbuhi Ələkbərzadə isə mərkəzə 2022-ci ildə gəlib və kişi bərbərliyi kursunda olub. Sonra Sosial Xidmətlər Agentliyinin dəstəyi ilə Türkiyədə 4 aylıq təcrübə mübadiləsində iştirak edib. Oradan qayıtdıqdan sonra isə montaj operatorluğu kursuna yazılıb. “Burada mühit elədir ki, sən özünü doğma yerdə hiss edirsən. Hər kəs sənə öz balası kimi yanaşır. Bu münasibət məni motivasiya edir”, – deyə o bildirir.

Səbuhi gələcəkdə həm bərbərlik, həm də texniki sahədə fəaliyyət göstərmək istəyir. Onun fikrincə, bu mərkəz yalnız bacarıq yox, həm də kimliyini tanımaq imkanı verir.

Direktor: Bəlkə də, onlar bizdən daha güclüdürlər…

Mərkəzin direktoru Rəhilə Həsrətovanın sözlərinə görə, son 10 ildə yüzlərlə gənc burada peşəyə yiyələnib, cəmiyyətə inteqrasiya olunub. “Hazırda mərkəzimizdə 121 nəfər təlim alır. Yeni iki peşə sahəsi üzrə təlimlərin fəaliyyətə başlaması isə artıq planlaşdırılıb. Mərkəzdə kurslara cəlb olunmaq üçün seçimlər Agentliyin mütəxəssislərinin qiymətləndirməsi əsasında aparılır. Təlimin sonunda Sosial Xidmətlər Agentliyi və Dövlət Məşğulluq Agentliyinin nümayəndələri qiymətləndirmə aparır, müvafiq arayış və sertifikatlar təqdim olunur”.

Rəhilə xanım əlavə edir ki, bəzən ailələr əlilliyi olan uşaqları cəmiyyətdən təcrid edirlər: “Fürsətdən istifadə edib, valideynlərə səslənirəm: övladlarınızı cəmiyyətdən gizlətməyin. Onlar da cəmiyyətin bir üzvüdürlər. Onların da uğurları, arzuları var. Sadəcə bir şans vermək kifayətdir. Bəlkə də, onlar bizdən daha güclüdürlər…”

Mərkəzin məqsədi təkcə bacarıqlı bərbər, rəssam, toxucu və s. yetişdirmək deyil, eyni zamanda, güclü insan formalaşdırmaqdır. Sosial adaptasiya, özünəinam və psixoloji dəstək bu sistemin ayrılmaz hissəsidir. Çünki bir toplumun dəyəri onun zəif zəncir halqalarını necə qucaqlaması ilə ölçülür.