Icma.az
close
up
RU
Elmi obyektivlik mifdir...

Elmi obyektivlik mifdir...

Icma.az, Sia Az portalına istinadən məlumatı açıqlayır.

Mədəni dəyərlər və inanclar həmişə elmə və alimlərə təsir edir...

...Elmi obyektivlik ideyası, elmin tamamilə rasional olması və mədəni təsirlərdən azad olması mifdir.

Mədəni dəyərlər və inanclar həmişə elmə və alimlərə təsir edir.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə The Conversation yazır.

...Klassik bir nümunə konsepsiya prosesinin təsviridir. Uzun illər dərsliklərdə yumurta “passiv”, spermatozoid isə “aktiv fəthçilər” kimi təqdim olunurdu.

Yalnız sonradan məlum oldu ki, mayalanma qarşılıqlı prosesdir və hər iki hüceyrə birlikdə işləyir.

Bu kəşflər gender rollarına daha bərabər baxışlar dövrünə təsadüf etdi.

Alimlər qeyd edirlər ki, hər mərhələdə - tədqiqat mövzusunun seçilməsindən tutmuş nəticələrin şərhinə qədər - elm mədəni münasibətləri mənimsəyir.

Məsələn, nevrologiya ənənəvi olaraq güc və tabeçilik haqqında sosial fikirləri əks etdirən “beyin bədəni idarə edir” iyerarxiyası ətrafında qurulmuşdur.

Üstəlik, təcrübələr çox vaxt gizli fərziyyələri ehtiva edir. Cinslər arasında fərqləri tapmaq üçün milyardlarla dollar xərclənib, “kişi” və “qadın” anlayışlarının özləri isə nadir hallarda aydınlaşdırılıb.

Bu cür təcrübələr sosial stereotipləri gücləndirir və mənfi nəticələr çox vaxt dərc edilmir.

Bu gün peyvənd, abort, iqlim və cinsiyyətlə bağlı mübahisələr siyasi silaha çevrildiyi bir vaxtda elmə inam məsələsi ön plana çıxır.

Əgər obyektivlik mümkün deyilsə, onda biliyi necə qurmaq olar? Tədqiqatçılar demokratik yol təklif edirlər.

Cəmiyyət elmi tədqiqatların aparıldığı dəyərləri birgə müəyyən etməlidir. Belə modellər artıq mövcuddur, məsələn, universitetlərin yerli icmaların ehtiyaclarını nəzərə aldığı “elm seminarları”.

Mütləq obyektivlik mifinin rədd edilməsi elmin dəyərini azaltmır, əksinə, onu daha dürüst və cəmiyyət qarşısında məsuliyyətli edir.

Nazlı Almuradova

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:93
embedMənbə:https://sia.az
archiveBu xəbər 06 Sentyabr 2025 00:45 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see195

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see187

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see157

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see145

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see142

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see141

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see139

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see135

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see131

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see130

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see128

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see128

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see128

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see127

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see127

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see126

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see126

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see125
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri