Fironun sirrləri: II Ramzes necə öldü və 100 övladı niyə taxt uğrunda savaşmadı?

II Ramzes dərin qocalıq dövründə vəfat edib və arxasında yüzdən çox övlad qoymasına baxmayaraq, taxtı döyüşsüz şəkildə onun oğlu miras alıb. Bu isə qədim Misir üçün nadir hal sayılır.

Qaynarinfo "Live Science" jurnalına istinadən xəbər verir ki, qədim Misirin ən güclü hökmdarlarından olan II Ramzes eramızdan əvvəl təxminən 1213-cü ildə, təxminən 90 yaşında vəfat edib - bu yaş həmin dövr üçün olduqca uzun ömür sayılırdı. O, xüsusilə Kadeş döyüşü və genişmiqyaslı tikinti işləri ilə, o cümlədən Pi-Ramzes adlı yeni paytaxtın salınması və çox sayda öz heykəllərinin ucaldılması ilə tanınır. 

Ölümün səbəbləri - artrit, diş ağrısı və yaş

II Ramzesin mumiyası onun ömrünün sonlarında ağır artrit və diş xəstəliklərindən əziyyət çəkdiyini göstərir. Qahirə Universitetinin professoru Sahar Salemin sözlərinə görə, fironun onurğası əyilmiş vəziyyətdə olub və diş problemləri ona daimi ağrı və ya infeksiya yarada bilərdi. Bununla belə, ölümün dəqiq səbəbi müəyyən edilməyib.

Taxt uğrunda mübarizə olmayıb

100-dən çox övladı olmasına baxmayaraq, Ramzesin varisi onun 13-cü oğlu - Merneptah olmuşdu. Tarixçilərin bildirdiyinə görə, taxt uğrunda heç bir mübarizə baş verməyib.

"Onun 12 böyük oğlu Merneptahdan əvvəl ölmüşdü. Merneptah növbədə olan sonrakı şəxs idi", deyə misirşünas Syuzanna Tomas qeyd edib.

Merneptah taxta çıxanda artıq yaşlı olub — təxminən 60 yaşı var idi.

Onun ölümündən sonra ölkə daxilində sabitlik pozulmağa başlayıb. Merneptahın nəvəsi II Seti, yuxarı Misiri faktiki olaraq ələ keçirmiş uzurpator Amenmes ilə qarşıdurma yaşayıb.

"Fironun yüzlərlə nəslindən olan şəxslər hakimiyyətə yiyələnmək üçün cəhd göstərə bilərdi”, deyə misirşünas Henniq Fransmayer izah edir.

Bundan əlavə, ölkə "dəniz xalqları”nın hücumlarına məruz qalıb ki, bu da sülalədaxili çəkişmələrlə birlikdə Misir krallığının zəifləməsinə səbəb olub.

Fironun ölümündən sonra kultu

II Ramzes sağlığında diri tanrı hesab olunurdu, lakin ölümündən sonra onun kultu geniş yayılmayıb.

"Onun kultu zaman-zaman davam edib, lakin hətta 1000 il sonra belə ibadət nümunələrinə rast gəlinir”, deyə Mançester Muzeyindən Kempbell Prayz bildirib.

Sonrakı bir çox fironlar onun adlarını mənimsəmiş və xüsusilə Tanisdə onun məzarından qalan əşyaları relikviya kimi saxlayıblar.

Aydın