Fransa nüvə sahəsində Çini üstələyib

Çinin termonüvə plazması ilə bağlı əldə etdiyi rekord cəmi bir neçə həftə davam edib. Fransızların ixtira etdiyi tokamak qurğusu "WEST" öz işlək vəziyyətində bu rekordu yeniləyib. Fransa istehsalı olan termonüvə plazması 1337 saniyə və yaxud 22 dəqiqədən çox gücə düşmədən sərbəst fəaliyyət göstərib.
Reyting.az-ın məlumatına görə, baş verənlər nüvə sintezi sahəsində artan rəqabəti bir daha təsdiqləyir və dünyanı faktiki olaraq tükənməz enerji mənbəyi yaratmağa yaxınlaşdırır.
Xatırladaq ki, yanvar ayında Çinin "EAST" plazması daha 1066 saniyə "H" rejimində qalmış və bu da, çox əhəmiyyətli elmi irəliləyişin göstəricisi olmuşdu.
Bununla belə, Fransa bu yaxınlarda zolağı daha da yüksəldib. "WEST" yüksək plazma sabitliyinə nail olub, həmçinin bu tədqiqatların ardınca da təkmilləşdirilmiş soyutma texnologiyalarını böyük uğurla nümayiş etdirib.
"WEST" hazırda yeni və həmçinin çox əsas olan növbəti texnoloji mərhələyə "2 MVt" istilik gücü ilə çatıb. Tədqiqatçıların fikrincə, təcrübələr artan məhsuldarlıqla davam edəcək.
"WEST" komandasındakı alimlər bildiriblər ki, onların dayanmaq fikri yoxdur. Üstəlik, növbəti aylar ərzində tədqiqatçılar plazmanın tutma müddətini demək olar ki, bir neçə saata qədər artırmağı, daha yüksək temperatura çatdırmağı, termonüvə plazmasının istilik, soyutma texnologiyasının təkmilləşdirilməsini də planlaşdırırlar. Elm adamlarının sözlərinə görə, bu cür texnoloji yeniliklərin reallığa çevrilməsi çox yaxın gələcəkdə ənənəvi enerjiyə alternativ olan nüvə sintezinin kommersiyalaşdırılması üçün vacibdir.
"WEST" layihəsi böyük beynəlxalq nüvə tədqiqatları proqramının bir hissəsidir və bununla yanaşı, Fransa mütəxəssisləri bir çox digər təcrübələrdə də aparıcı şəxslər kimi iştirak edirlər.
Oqtay QORÇU