Gələcəyin tanrısal gücü: Miçio Kakunun xəyalları reallaşa bilərmi?

Tanınmış amerikalı fizik Miçio Kaku deyir ki, “XXI əsrin sonuna qədər insanlıq bir vaxtlar qorxub ibadət etdiyi tanrılar kimi gücə sahib olacaq”.  

Onun fikrincə, XXI əsrin sonuna qədər görünməz olmaq, əşyaları təkcə düşüncə ilə hərəkət etdirmək, hətta maddəni istədiyimiz kimi “proqramlaşdırmaq” mümkündür. Bu iddialar fantastika kimi səslənsə də, elm artıq ilk addımları atır. 

Görünməzlik paltarları – “Harry Potter” tiplidirmi?

Alimlər “metamaterial” adlanan, işığı qeyri-adi şəkildə əyən xüsusi qatlar hazırlayırlar. Bir neçə millimetr ölçülü cisimləri laboratoriyada artıq “gizlətməyi” bacarıblar. Çətinlik odur ki, eyni fəndi böyük ölçüdə, bütün işıq rənglərində və ucuz başa gələcək formada işlətmək hələ mümkün deyil. Yenə də texnologiya ildən-ilə irəliləyir və mütəxəssislər 2050-ci illərə yaxın kiçik dronları, hətta hərbi texnikanı radara və gözə görünməz etməyin real ola biləcəyini düşünürlər.

Zihinlə idarə – telekinezis sadəcə filmlərdə dirmi?

Son illərdə beyin-kompüter implantları iflic xəstələrin robot qolunu təkcə düşüncə ilə tərpətməsinə yol açıb. Siqnallar hələ plastik naqillərlə toplanır, əməliyyat isə cərrahi müdaxilə tələb edir. Amma məqsəd birdir: riski minimuma endirib hamının rahat istifadə edə biləcəyi, simsiz və təhlükəsiz çiplər yaratmaq.

Bu gün nə edə bilirik? Robot qolu yavaş-yavaş hərəkət etdirə, ekranda kursoru tərpədə, sadə oyunlar oynaya bilirik.

Sabah nə gözlənir? Ekspertlər hesab edir ki, 2030-cu illərdə bionik qollar və ayaqlar daha əlçatan olacaq; 2050-ci illərdə isə ev əşyalarını, hətta avtomobili ağlımızla idarə etmək gündəlik vərdişə çevrilə bilər.

"Tanrısal” gücün kölgəsi – etika və qanunlar

Görünməzlik – Əgər hər kəs gizlənə bilsə, şəxsi və dövlət təhlükəsizliyi necə qorunacaq?

Beyin çipləri – Fikirlərimiz oğurlana bilərmi? Reklam şirkətləri və ya hökumətlər zehnimizə müdaxilə edə bilərmi?

Bu suallar artıq BMT, UNESCO kimi qurumların müzakirə masasında yer alır. Beyin məlumatlarının qorunması (nevro-hüquqlar), gizli izləmə və texnologiyanın sui-istifadəsi kimi mövzular üçün beynəlxalq qaydalar hazırlanır.

Beləliklə, görünməz paltarlar və zehinlə idarə olunan robotlar hələ tam hazır olmasa da, laboratoriya divarlarından çıxıb real həyata addımlayırlar. Miçio Kakunun “ilahi güc” vizionu insanı həyəcanlandırdığı qədər təhlükələr də vəd edir. Texnologiya sürətlə inkişaf edə bilər, amma onu necə və hansı dəyərlərlə istifadə etmək – əsl sınav burada başlayır.
Bir sözlə, gələcəkdə nələr edəcəyimiz​dən çox, nələr etməli olmadığımıza qərar vermək bəlkə də ən vacib “tanrısal” vəzifəmiz olacaq.