Gizli tunellər: İranın hərbi sirləri faş olur

İranın yeraltı hərbi obyektində çəkilmiş videoların sosial mediada paylaşılması mübahisələrə səbəb olub. Yeraltı tunel qurğularının həssas görüntülərinin açıq şəkildə yayılması İranın möhkəmləndirilmiş hərbi infrastrukturuna nəzər salmaq imkanı yaradıb və əməliyyat təhlükəsizliyi sahəsində nöqsanları aşkara çıxarıb.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Amwaj Media” yazıb.
Təhlildə qeyd olunur ki, noyabrın 7-də sosial mediada yayılan videoları partlayışa davamlı qapılar və möhkəmləndirilmiş tunel tikintisi üzrə ixtisaslaşmış özəl podratçı yayımlayıb.
Bildirilir ki, kadrlarda bərkidilmiş tunel qapılarının, partlayışa davamlı kameraların, hava və raket zərbələrinə tab gətirmək üçün nəzərdə tutulmuş yeraltı anbarların quraşdırılması göstərilir:
Kimliyi ictimaiyyətə açıqlanmayan podratçı, göründüyü kimi, bu kadrları şirkətinin texniki imkanlarını nümayiş etdirən reklam materialı kimi paylaşıb. Bununla belə, bu sərbəstlik açıq-aşkar təhlükəsizlik icazəsi və ya İranın hərbi qurumunun nəzarəti olmadan baş verib.
Videoları araşdıran açıq mənbəli kəşfiyyat analitikləri obyektin çox güman ki, dron bazası və ya silah anbarı olduğu gümanına gəlib.
Tez-tez nəhəng yeraltı “raket şəhərləri” ilə öyünən İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu (“Sepah”) sızmanı özündən uzaqlaşdırmaq üçün sürətlə hərəkətə keçib.
İnqilabı Keşikçilərinin sözçüsü Əli Naderi noyabrın 8-də videonu qəti şəkildə təkzib edərək bildirib ki, “sosial mediada yayılan görüntülərin İİKK Aerokosmik Qüvvələrinin raket və dron tunelləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur”.
Naderi vurğulayıb ki, İIKK-nin raket şəhərlərinin rəsmi görüntüləri yalnız səlahiyyətli kanallar vasitəsilə yayılır.
Qeyd edək ki, videolardan birində bannerdə nizami ordunun (“Ərteş”) nişanları var. Yeraltı hərbi obyektləri də olan ordu səlahiyyətliləri bu görüntülərə münasibət bildirməyib.
Aşkar sızma müşahidəçilər arasında İranda əməliyyat təhlükəsizliyinin səviyyəsi, xüsusən də İsrail və ABŞ ilə gərginliyin artdığı bir vaxtda suallar doğurub.
Yaxın Şərq üzrə ekspert Ehsan Soltani iddia edir ki, bu kadrlar “İslam Respublikasının inzibati strukturunda tüğyan edən və dərin kök salmış korrupsiyanı” ümumiləşdirir.
İranın dövlətə məxsus ingilisdilli “PressTV”-sinin müxbiri Hadi Hoteyt təhlükəsizliyin pozulmasına inanmadığını bildirib və təkid edib ki, “lazımi təhlükəsizlik tədbirlərinin yoxluğu” İsrailə əməliyyatlarda qələbələr qazanmağa imkan verir.
Mübahisəli görüntülərin tirajlanması İranın hərbi quruluşu üçün həssas vaxta təsadüf edir. Tehran strateji aktivlərini İsrail və ya ABŞ-ın zərbələrindən qorumaq üçün yeraltı qurğulara böyük sərmayə qoyub.
Möhkəmləndirilmiş qurğular İranın müdafiə strategiyasının, xüsusən də ballistik raket proqramının təməl daşına çevrilib. Onlar, həmçinin Livan “Hizbullah”ı kimi regional müttəfiqlərini öz müttəfiqlərini qurmağa ruhlandırıblar.
2015-ci ildən bəri “Sepah” ən azı üç yeraltı raket bazası, İran Hərbi Hava Qüvvələri isə döyüş təyyarələrini yerləşdirmək üçün kifayət qədər böyük bir yeraltı obyekt nümayiş etdirib. Yerin altındakı bazaların ümumi sayı isə məlum deyil.
İran son illərdə düşmənlərinə yüksək səviyyəli əməliyyatlar həyata keçirmək üçün imkanlar yaradaraq, böyük təhlükəsizlik pozuntularına məruz qalıb.
İsrail nüvə obyektləri və hərbi obyektləri hədəf alan təxribat əməliyyatlarından əlavə, nüvə alimlərinin və “Sepah” komandirlərinin çoxsaylı sui-qəsdlərində də ittiham olunur.
İyunun 13-də İsrailin İrana qəfil hücumu zamanı bir neçə yüksək səviyyəli İran hərbi rəsmisi öldürülüb. Bir neçə gün sonra Təl-Əviv Tehranın qərbindəki gizli yerdə Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının (AMTŞ) iclasını hədəf alaraq İslam Respublikasının siyasi rəhbərliyinin məhvinə cəhd edib.
Yeraltı hərbi obyektdən kliplərin son dövriyyəsi İranın müdafiə qurğularının təhlükəsizliyinə yanaşmasında daha geniş zəifliklərdən xəbər verir.
Görüntülər düşmənlərə tikinti texnikası, təhlükəsizlik tədbirləri və İranın yeraltı istehkam səylərinin miqyası haqqında qiymətli kəşfiyyat məlumatı verə bilər. Bacarıqlı açıq mənbəli analitiklər də xüsusi obyektin coğrafi yerini təyin edə bilərlər.
Bu yaxınlarda baş vermiş pozuntunun xarakteri - yəqin ki, xaricdən gələn kəşfiyyat əməliyyatı deyil, mülki podratçının qeyri-ənənəvi marketinq səyləri nəticəsində yaranıb - İranın genişlənən özəl müdafiə təchizatçıları şəbəkəsində həssas məlumatların necə idarə olunmasında sistemli boşluqlar olduğunu göstərir.
Sistemli şəkildə həll edilmədikcə, bu cür zəifliklər İranın sərtləşdirilmiş obyektləri arasında ən mürəkkəbinin belə strateji dəyərini poza bilər.
Y. QACAR