Günəş küləyi Ayda suyun yaranmasına səbəb ola bilər Alimlər

NASA tədqiqatçıları uzun müddətdir mövcud olan fərziyyəni təsdiqləyiblər: günəş küləyi həqiqətən də Ayın səthində suyun əmələ gəlməsinə səbəb ola bilər. Bu ideya ilk dəfə 1960-cı illərdə irəli sürülüb və indi bu prosesin ən real laboratoriya simulyasiyası sayəsində eksperimental təsdiqini alıb.

Redaktor.az xəbər verir ki, tədqiqat “Journal of Geophysical Research: Planets” (JGR) jurnalında dərc olunub.

Günəşdən gələn yüklü hissəciklərin, ilk növbədə protonların, Ay torpağı ilə toqquşması (reqolit) hidroksil qruplarının (OH) və su molekullarının (H₂O) əmələ gəlməsi ilə nəticələnən kimyəvi reaksiyalara səbəb ola bilər.

NASA-nın Goddard Kosmik Uçuş Mərkəzindən tədqiqatın aparıcı müəllifi Li Hsia Yeo, "Su əmələ gətirmək üçün sizə lazım olan tək şeyin günəş radiasiyası və Ay torpağı olması - əlavə maddələrin olmaması təəccüblüdür. Bu kəşf nəfəs kəsicidir" deyib

Təcrübə zamanı alimlər Apollon 17 missiyası tərəfindən Yerə çatdırılan Ay nümunələrindən və Aydakı şəraiti simulyasiya edən xüsusi aparatdan istifadə ediblər. Quraşdırma nümunələri bir neçə gün günəş küləyini təqlid edən proton şüası ilə şüalandırmağa imkan verib - minlərlə ay ili ilə bərabər.

Spektral analiz nəticələri üç mikron ətrafında infraqırmızı bölgədə əks olunan işığın nəzərəçarpacaq dərəcədə azaldığını göstərib - yalnız su və hidroksil qruplarının enerji udduğu bölgədə. Alimlər nümunələrdə suyun adi formada olduğunu təsdiqləyə bilməsələr də, əldə edilən siqnallar ən azı hidroksil və bəlkə də H₂O-nun olduğunu göstərir.

Kəşf gələcək Ay missiyaları, xüsusən də NASA-nın Artemida proqramı üçün mühüm təsirlərə malikdir. Xüsusilə perspektivli olan Ayın qütb bölgələridir, burada mütəxəssislərin fikrincə, daimi kölgəli kraterlərdə suyun dondurulması mümkündür. Əgər günəş küləyi həqiqətən suyun yaradılmasında əsas rol oynayırsa, bu, onun Ayda formalaşmasının davamlı olaraq - hər dəfə Günəş çıxanda baş verdiyi anlamına gələ bilər.

Turan İSMAYIL