Günəş panellərinin optimal istiqamətini təyin edən metod işlənilib

Bakı, 17 aprel, AZƏRTAC

Elm və Təhsil Nazirliyinin Geologiya və Geofizika İnstitutunda “Bərpaolunan enerji mənbələrindən səmərəli istifadə metodları” mövzusunda elmi seminar keçirilib.

Bu barədə AZƏRTAC-a institutdan bildirilib. Tədbirdə çıxış edən institutun baş direktoru akademik Akif Əlizadə bərpaolunan enerji mənbələrindən istifadə problemlərinin həllində ölkə alimlərinin çalışmalarını və bu sahədə AMEA-nın müxbir üzvü Rauf Qardaşovun və kiçik elmi işçi Emin Qardaşovun səylərini vurğulayıb.

Rauf Qardaşov məruzəsində bildirib ki, bərpaolunan enerji mənbələrindən istifadə qlobal bir çağırışdır, Azərbaycan Respublikasında da yaşıl enerjiyə keçid məqsədilə Dövlət proqramları qəbul edilib və uğurla həyata keçirilir. Günəş və külək enerjisinin təbii və texniki potensialının qiymətləndirilməsi istiqamətində son 10 ildə aparılmış tədqiqatlar əsasında mühüm nəticələr əldə edilib. Belə ki, Günəş panellərinin ani, günlük, aylıq, mövsümlük, yarımillik, illik istifadə üçün optimal istiqamətini təyin edən metod işlənilib. Bu metod mürəkkəb topoqrafiyaya malik və təmiz enerji istifadəsinin xüsusi önəm kəsb etdiyi yüksək turizm potensialına malik dağlıq ərazilərdə, o cümlədən işğaldan azad edilmiş Qarabağ bölgəsində Günəş panelinin optimal istiqamətini təyin etmək üçün tətbiq edilə bilər. Metodun adekvatlığı Zaqatalanın dağlıq turizm bölgəsində aparılan bir sıra eksperimentlərlə yoxlanılıb. Həmçinin baxılan coğrafi bölgənin “külək gücü” potensialının qiymətləndirilməsinin və külək turbinlərinin “tutum əmsalı”nın (Capacity Factor CF) təyininin analitik metodu işlənilib. Eləcə də avtomobil yollarının Günəş enerji potensialının hesablanması metodu hazırlanıb.

Rauf Qaraşov vurğulayıb ki, Füzuli–Şuşa yolunun Günəş enerjisi potensialı illik orta 3320 GVt/saat, günlük orta isə 9097 MVt/saat təşkil edir. “Əhmədbəyli-Horadiz-Mincivan-Ağbənd” avtomobil yolunun Günəş enerjisi potensialı illik orta 4404 GVt/saat, günlük orta isə 12067 MVt/saat olmaqla PV çıxışı 1810 MVt/saatdır. Bu, bir gündə orta hesabla, akkumulyator tutumu 30 kVt/saat olan 60330 elektromobili elektrik enerjisi ilə təmin edə bilər.

Məruzəçi daha sonra inkişaf etmiş bir sıra ölkələrdə bərpaolunan enerji mənbələrindən qabaqcıl istifadə metodlarından nümunələr gətirib və bu sahədə Azərbaycanın potensial imkanlarının tətbiqi ilə bağlı dövlətimizin başçısının göstərişlərini ehtiva edən sənədləri xatırladıb. Daha sonra o, həmkarlarının çoxsaylı suallarını cavablandırıb. Həmçinin maraqlı keçən tədbirdə çıxışlar olub, təkliflər səsləndirilib.

Akademik Akif Əlizadə tədbirin səmərəli keçdiyini vurğulamaqla yanaşı, təklif edib ki, məruzəçi ideyalarını və elmi nəticə verəcək təcrübi işlərini reallaşdırmaq sahəsində fəallığını artırmalıdır. Geologiya və Geofizika İnstitutu isə öz növbəsində ideya və təkliflərin reallaşmasında dəstəyini əsirgəməyəcək.