Icma.az
close
up
RU
Heydər Əliyevin 30 il əvvəlki arzusu gerçəkləşir Amerikalı politoloq detalları açdı

Heydər Əliyevin 30 il əvvəlki arzusu gerçəkləşir Amerikalı politoloq detalları açdı

GlobalInfo saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

Amerikalı politoloq Piter Teys Globalinfo.az-a müsahibəsində siyasi gündəmin ən maraqlı məsələlərindən danışıb.

Həmin müsahibəni təqdim edirik:

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Çinə səfəri zamanı Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Cinpinlə görüşüb. Görüşdə iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və nəqliyyat sahələrində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub. ABŞ, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin Vaşinqton görüşündə razılıq əldə edilən məsələlərdən biri də Çinin “Bir kəmər, bir yol” nəqliyyat layihəsində mühüm həlqə olan “Zəngəzur dəhlizi” olub. Bu proseslər dünya iqtisadiyyatında ABŞ-Çin rəqabəti və Cənubi Qafqazda Rusiyanın siyasi təsirinin azalması fonunda baş verir. Bundan əlavə, ekspertlərin fikrincə, Alyaskada Donald Tramp və Vladimir Putinin görüşündən sonra Rusiya-Çin münasibətlərində soyuqluq yaranıb. Bunu Putinin Çində məxsusi mərasim olmadan qarşılanmasından da görmək olur. Cənab Teys, Azərbaycanın dünyanın üç super dövləti – ABŞ, Çin və Rusiya ilə münasibətlərində manevrlər etməsini necə qiymətləndirirsiniz?

– 2021-ci ilin mart ayında Süveyş kanalı göyərtəsində təxminən 775 milyon ABŞ dolları dəyərində mal daşıyan “Ever Given” adlı konteyner gəmisi tərəfindən altı gün müddətinə bağlandı. Bu, qlobal təchizat zəncirlərində şok effekti yaratdı. Malların həcminə görə 85%-nin dəniz yolu ilə daşınması Avrasiya ölkələri iqtisadiyyatlarının dəniz nəqliyyatı və ticarət yollarından nə qədər asılı olduğunu göstərdi. Buna görə də Tramp-Vens administrasiyası Zəngəzur dəhlizinin geosiyasi əhəmiyyətini yaxşı dərk edir.

Heyrətamiz addım

Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyev Soyuq müharibədən sonra Avrasiyanın digər dövlət xadimlərindən fərqli olaraq, Azərbaycan Respublikasının xarici siyasətini heyrətamiz şəkildə formalaşdırıb. Bu, iqtisadiyyata söykənən diplomatiyanın inkişafını, faydalı qazıntılardan istifadəni təşviq edir və Azərbaycanı beynəlxalq ticarət və quru nəqliyyatı dəhlizlərində rəqabətə davamlılığını artıran biznes mühitinin yaradılmasını nəzərdə tutur. Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın ümummilli lideri tərəfindən əsası qoyulmuş geosiyasi strategiyaya əsaslanır. Ticarət və iqtisadi məsələlərdə (o cümlədən, biznes əməliyyatları və Zəngəzur dəhlizinin idarə olunması) mövcud Bakı-Vaşinqton strateji tərəfdaşlığı Azərbaycanın Ümummilli lideri və Prezident İlham Əliyev tərəfindən həyata keçirilən möhtəşəm dövlət quruculuğunun bariz nəticəsidir.

Zəngəzur dəhlizinin əhəmiyyəti Avrasiya üçün Panama kanalının Amerika qitəsindəki geostrateji əhəmiyyətinə bərabərdir. Rusiya Ukraynada hərbi fəaliyyətini davam etdirəcəyi zaman Cənubi Qafqaz, Mərkəzi Asiya və Yaxın Şərqdə informasiya müharibəsində mühüm ərazilər itirəcək.  Çin Xalq Respublikası Mərkəzi Asiya dövlətləri daxilində Rusiya Federasiyasından daha çox geosiyasi təsirə malikdir. Bu kontekstdə Azərbaycan Çinlə iqtisadi əlaqələri davam etdirəcək və Birləşmiş Ştatlar ilə birgə tərəfdaşlıqda müsbət nəticələr əldə edəcək. Azərbaycan Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə çoxvektorlu diplomatik strategiyanı mənimsəyib və bu siyasi kurs regional iqtisadi əməkdaşlığı və təhlükəsizliyi daha çox təmin edəcək.

30 illik arzu həyata keçir

Həmçinin oxuyun:

Dünyanın tutmaq istədiyi Zirvə: Bakı tezliklə fəth edəcək – 4 detal

– ABŞ-Çin rəqabəti çərçivəsində Zəngəzur dəhlizi və ya “Tramp marşrutu” ilə bağlı layihənin reallaşmasını necə görürsünüz və dəhlizdən istifadə hansı formada olacaq?

– Zəngəzur dəhlizinin əsas prinsipi Şərqi Asiyadan Avropaya və əksinə malların və sənaye məhsullarının çatdırılmasını təmin etməkdir. ABŞ şirkətlərinin rəhbərliyi altında həyata keçirilən bu quru dəhlizi və regional logistika layihəsi Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün əlavə imkanlar yaradacaq və o, eyni zamanda Çin və ya digər dövlətlərin şirkətləri tərəfindən istifadə ediləcək, həmçinin, Zəngəzur dəhlizindən keçən hər bir konteyner üçün ödənilməli olan tarif müəyyən ediləcək. Belə bir praqmatik tədbir Azərbaycan xalqı üçün məşğulluq imkanları yaradacaq və Azərbaycan iqtisadiyyatını irəli aparacaq – Heydər Əliyevin 30 il əvvəl nəzərdə tutduğu milli maraq amilini həyata keçirəcək.

– Çində keçirilən Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) sammiti çərçivəsində Azərbaycan və Rusiya Prezidentlərinin görüşü baş tuta bilər. Prezident İlham Əliyev Səudiyyə Ərəbistanının “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına müsahibəsində Rusiya ilə gərgin münasibətlərə toxunub. İlham Əliyev diplomatik dillə bildirdi ki, Azərbaycana və azərbaycanlılara qarşı hörmətsizlik bağışlanmayacaq, üzərindən sakitcə keçilməyəcək. Üzr və kompensasiya tələbinin qüvvədə qaldığı bir daha aydın oldu. Azərbaycan hökuməti uzun illərdir balanslaşdırılmış xarici siyasət yeridir, qonşu dövlətlərlə münasibətlərin dayanıqlılığına xüsusi önəm verir. Rusiya ilə münasibətlərin normallaşması üçün rəsmi Bakı hansı mövcud siyasi və iqtisadi rıçaqlara malikdir?

Piter Teys

Azərbaycan hərbi sənayeni inkişaf etdirib və rəsmi Bakının kəşfiyyat xidmətinin Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında son bir neçə ildə əldə etdiyi nailiyyətlər pik həddinə çatıb. Rusiya Milad bayramı günündə “Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin J2-8243 nömrəli təyyarəsinin vurulmasına görə Azərbaycan xalqından üzr istəməlidir. Həmin reys Bakıdakı Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportundan Rusiyanın Qroznı yaxınlığındakı Kadırov Qroznı Beynəlxalq Hava Limanına uçmalı idi. 25 dekabr 2024-cü ildə “Embraer 190” təyyarəsi konstruksiyaya nüfuz edən “yad metal cisimlər” tərəfindən ciddi zədələnib, həmin metal cisimlər Rusiyanın “yer-hava” tipli raketindən buraxılaraq Qroznıya yaxınlaşan sərnişin təyyarəsini vurub. Rusiya bu təyyarənin sərnişinlərinə qarşı törətdiyi vəhşi əməllərə və humanitar hüququ kobud şəkildə pozduğuna görə cavab verməlidir, çünki Moskva Rusiyada yaşayan Azərbaycan vətəndaşlarını kütləvi şəkildə həbs edir, onları yalnız Azərbaycan vətəndaşı olduqları üçün həbsdə saxlayır.

– İlham Əliyev sözügedən müsahibədə Bayden və Tramp administrasiyasının yürütdüyü siyasəti, həmçinin Azərbaycana münasibətdə tutduqları mövqeyi müqayisəli təhlil edib. Qeyd edib ki, Tramp altı ay ərzində bir neçə regiona sülh gətirməyi bacarıb. O, Trampın öz ölkəsini yenidən insanların heyran olduğu yerə çevirəcəyinə əminliyini ifadə edib. Amma eyni zamanda Amerika sistemində ona qarşı güclü müqavimətin olduğunu vurğulayıb. Sualım isə Amerikanın daxili siyasəti ilə də bağlıdır. Donald Trampın ABŞ siyasətində mühüm rol oynayan və ədavəti olan Corc Soros və onun oğlu ilə bağlı bəyanatı dünya siyasətinin gedişatına necə təsir edəcək? Daha əvvəl ABŞ hökuməti USAİD-in fəaliyyətini ləğv etmişdi. Soros Fondu  da ləğv oluna, qanundankənar elan edilə bilərmi? Fond Demokratlarla işləyir və ABŞ-da Demokratlar hakimiyyətə gəldikdə deyilir ki, rəngli inqilablar seriyası başlayacaq. Sorosa hücum həm də Demokratları ən təsirli silahdan məhrum etməyə yönəlib?

– Corc Soros Fondu və onun bütün filialları ABŞ-ın sosial strukturunu və beynəlxalq maliyyə bazarlarını məhv edən əsas qüvvədir. Corc Sorosun mənfur ideologiyası Avropada, Asiyada və onun fəaliyyət göstərdiyi hər bir ölkədə ənənəvi ailə dəyərlərinə zərbə vurub. Soros tanınmış fırıldaqçıdır və zəifləməkdə olan ABŞ məhkəmə sisteminin və ştatlar səviyyəsində məhkəmə sisteminin arxasında duran əsas dağıdıcı qüvvədir.

Gülnar Səlimova
Globalinfo.az
İstanbul

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:87
embedMənbə:https://globalinfo.az
archiveBu xəbər 02 Sentyabr 2025 12:34 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see250

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see239

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see201

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see200

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see196

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see187

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see178

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see167

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see163

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see162

Qızılın bahalaşması 2026 cı ildə də davam edəcək PROQNOZ

22 Oktyabr 2025 17:09see146

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see142

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see136

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see135

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see135

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see133

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see131

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see130

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see126

Cahangir Babayev Dünya Karate Federasiyası tərəfindən təltif olunub

21 Oktyabr 2025 19:39see124
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri