Hindistan Pakistan gərginliyi səngimir: BMT öz rolunu oynaya bilmir

BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreş Hindistan və Pakistan arasında vasitəçi olmağa hazır olduğunu açıqlayıb. Onun bu bəyanatı regionda sülhün mümkünlüyü məsələsini yenidən gündəmə gətirib. 

Bəs BMT-nin baş katibi bu mürəkkəb prosesdə real sülh əldə olunmasına nail ola bilərmi? Sülh üçün əsas maneələr hansılardır və bu maneələrin aradan qaldırılmasında Quterreşin rolu nə qədər təsirli ola bilər?

Məsələ ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Oqtay Qasımov bildirib ki, Quterreşin təşəbbüsü humanitar baxımdan müsbət sayılsa da, real nəticə doğuracağı inandırıcı görünmür:

“BMT Baş katibi Quterreşin Hindistan və Pakistan arasında vasitəçilik etməklə bağlı təşəbbüsü təqdirəlayiqdir. Amma hesab etmirəm ki, BMT bu prosesdə effektiv vasitəçilik rolunu mükəmməl şəkildə oynaya bilər. Əgər BMT həqiqətən bu məsələdə təsirli fəaliyyət göstərə bilsəydi, Kəşmir bu gün Hindistanın işğalında qalmaz, problem bu mərhələyə gəlib çıxmazdı”.

Politoloq həmçinin bildirib ki, münaqişənin dərinləşməsində maraqlı olan beynəlxalq aktorlar da mövcuddur və bu, BMT-nin təsir imkanlarını daha da zəiflədir:

“Beynəlxalq hüququ açıq şəkildə pozan nümunələr ortadadır. Hindistanın 1960-cı ildə Pakistanla imzaladığı su anlaşmasından birtərəfli qaydada çıxması belə hallar sırasına daxildir. Bu, əslində savaş səbəbi kimi də qiymətləndirilə bilər”.

O.Qasımovun fikrincə, yaranmış böhranda həll yolunu təsirli şəkildə irəli apara biləcək əsas güclər ABŞ və Çindir:

“Pakistanın Çinlə, Hindistanın isə ABŞ ilə strateji tərəfdaşlığı var. Bu iki güc, Çin və ABŞ siyasi baxımdan tərəflərə ciddi təsir göstərə biləcək yeganə aktorlardır. BMT-nin Baş katibi isə daha çox simvolik və diplomatik jestlərlə çıxış edə bilər”.

Qeyd edək ki, Cammu və Kəşmir bölgəsi 1947-ci ildən bəri Hindistanla Pakistan arasında mübahisə predmetidir. Hər iki ölkə ərazi üzərində iddia irəli sürür və üç dəfə silahlı qarşıdurma baş verib. Regionda zaman-zaman terror hücumları, sərhəd toqquşmaları və diplomatik böhranlar yaşanır.

Ekspertin fikrincə, Quterreşin təşəbbüsü beynəlxalq diqqəti yenidən bu problemə çəkmək baxımından əhəmiyyətlidir: "Lakin sülh prosesi üçün təkcə diplomatik niyyət yetmir, real təsir gücünə və siyasi iradəyə ehtiyac var. Bu isə daha çox regiondakı əsas güclərin, ABŞ və Çin kimi aktorların fəallığından asılı olacaq".

Bəsti Rəfizadə
Sfera.az