İcazəsiz foto çəkən “küçə fotoqrafları” Hüquqşünasdan xəbərdarlıq

Son zamanlar paytaxtın mərkəzində özünü fotoqraf kimi qələmə verən şəxslərin vətəndaşları icazəsiz şəkildə çəkib, daha sonra bu fotoları pul qarşılığında təqdim etməsi halları artıb. Bu cür davranışlar həm şəxsi məxfiliyin pozulması, həm də etik prinsiplərin tapdanması kimi qiymətləndirilir. Belə halların yayılması ictimaiyyətdə narahatlıq yaradaraq hüquqi müstəvidə suallar doğurur. İctimai yerdə vətəndaşın razılığı olmadan onun fotosunun çəkilməsi və istifadəsi Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən hansı hüquqi nəticələrə səbəb ola bilər?

Məsələ ilə bağlı Tribunainfo.az-a açıqlama verən hüquqşünas-vəkil Ruslan Mustafazadə bildirib ki, sosial şəbəkələrdə bəzi vətəndaşlar özlərini “küçə fotoqrafı” kimi təqdim edərək, müxtəlif şəxslərin şəkillərini çəkməsini və daha sonra paylaşmasını müşahidə edirik.

Hüquqşünasın sözlərinə görə, ümumiyyətlə şəxsin fotosunun, onun icazəsi olmadan çəkilməsi etik qaydalara uyğun deyil. Təbii ki, şəkli çəkilən şəxsə ilkin olaraq məlumat verilməlidir. Həmin şəxs də buna razıdırsa, təbii olaraq işini icra edə bilər. Yox, əgər bu gizlincə çəkilibsə, sonradan həmin şəxsə təqdim edilirsə, həmin şəxs fotonu qəbul da edə bilər, fotoda imtina da edə bilər. İmtina edərək fotonun silinməsini də tələb etmək hüququna malikdir. Bunun pul qarşılığında təqdim edilməsi ümumiyyətlə anlaşılan deyil. Bu artıq etik davranışın daha kobud formada pozuntusudur. Burada əsas məsələ şəxsin icazəsi olmadan fotonun çəkilməsi və hər hansı bir platformada, sosial şəbəkədə paylaşılmasıdır. Əlbəttə ki, bu məsuliyyət yaradır. Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 155 və 156-cı maddəsinə əsasən, şəxsi məlumatların, yazışmaların, fotoların yayılması cinayət məsuliyyəti yaradır. Bu zaman cərimələr və digər tədbirlər nəzərdə tutulur.

Əgər vətəndaşlar belə bir halla rastlaşırlarsa, hətta şəkilin çəkilməsinə razılıq verilir Amma platformada yayılmasına icazə verilmirsə, həmin maddələrin pozuntusuna gətirib çıxarır. Və hüquqları tapdanan vətəndaşlar hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət edərək, həmin qanunu pozan şəxslər müvafiq maddələrlə istintaqa və məsuliyyətə cəlb olunsunlar.

Dəniz Pənahova