İrandan Azərbaycana təklif var: “Təbriz Neft Emalı Zavodunu siz işlədin”

SEPAH-ın nəzarətində olan “Tasnim” Agentliyi ötən gün maraqlı yazı ilə çıxış edib. Tribunainfo.az xəbər verir ki, yazıda bir sıra mətləblərə, o cümlədən İranın indiyə qədər Azərbaycana qarşı apardığı siyasət sətiraltı da olsa tənqid edilib.

Paralel olaraq Azərbaycana maraqlı təklif də verilib. “Azərbaycana təsir etmək üçün neftdən istifadə edə bilərikmi?” başlıqlı məqalədə deyilir ki, İranın Azərbaycan siyasətinə təsir etmək üçün çoxsaylı mülki rıçaqlara, o cümlədən Bakı ilə neft ticarətində iştiraka ehtiyacı var. “Bu illər ərzində iki ölkə çoxsaylı siyasi və təhlükəsizlik problemləri ilə üzləşib. Bakı Zəngəzur dəhlizi və İsrailin Azərbaycanda mövcudluğu kimi hallarda İranın milli təhlükəsizliyini və strateji maraqlarını ciddi şəkildə təhdid edib. İranın bu təhdidlərə yeganə təsirli cavabı hərbi təlimlər keçirmək və Bakıya xəbərdarlıq mesajları vermək olub”.

Məqalədə deyilir ki, İranın Azərbaycanla qarşılıqlı əlaqədə əsas problemlərindən biri mülki rıçaqların olmamasıdır. “Hökumətlərin xarici siyasət alətləri arasında hərbi təhdid rıçaqından istifadə etmək həmişə sonuncu variant olmalıdır ki, bir tərəfdən onun çəkindiriciliyi qorunsun. Digər tərəfdən də tarazlıq yaratmaq üçün qarşı tərəfi hərbi potensialını gücləndirməyə məcbur etməsin. Buna görə də, bir ölkə nə qədər çox mülki təsir alətinə malikdirsə, o ölkə xarici siyasətdə bir o qədər açıq olur”.

“Tasnim” yazır ki, hazırda İranla Azərbaycan arasında ticarət əlverişsiz vəziyyətdədir. “İki qonşu ölkə arasında ümumi ticarət həcmi təqribən 470 milyon dollar təşkil edir ki, bunun da İranın Azərbaycandan idxalı 30 milyon dollardan azdır və orada neft və qazın payı praktiki olaraq sıfırdır!”

Təklif isə ondan ibarətdir ki, Azərbaycan İrana neft satsın və əvəzində Fars körfəzindən xaricə neft daşıması imkanı yaradılsın. Belə ki, Agentlik yazısında qeyd edir ki, Təbriz Neft Emalı Zavodu Azərbaycanın yaxınlığında yerləşir və onun davamlı fəaliyyət göstərməsi üçün gündəlik 110 min barrel neft lazımdır. “Bu zavodun gücü günlük 110 min barrel nefti emal etməyə çatlr. Bu neft hal-hazırda ölkənin cənub bölgələrindən boru kəməri ilə Təbrizə daşınır. Bu zaman İran illik təxmini 60 milyon dollarlıq neft daşıyır ki, bu, həm maliyyə, həm də enerji itkisidir”.

İran tərəfi təklif edir ki, əgər bu zavodun xammal ehtiyatının hamısı və ya bir hissəsi Azərbaycandan tədarük oluna bilsə və bunun müqabilində ölkənin cənubundan xam neft Bakının Fars körfəzindəki neft alıcılarına, o cümlədən Hindistan və Pakistana çatdırıla bilər. “Bu proses gündə bir neçə min barel neftin alınması və tankerlə Təbriz neft emalı zavoduna daşınması ilə başlaya, sonra isə boru kəmərinin tikintisinə gətirib çıxara bilər. İranın cənubundan Təbrizə neft kəmərinin olması həm də Azərbaycanın neft tədarükünü dayandıracağı təqdirdə neft emalı zavodunun fəaliyyətində heç bir aksama olmayacağına zəmanət verəcək”.