İranla bağlı “sürpriz” anonsu: İki ölkə razılaşdı, Bakı hazır olmalıdır

Son illərdə beynəlxalq münasibətlər sistemində sürətlə dəyişən balanslar, ABŞ-ın Rusiya və İranla apardığı ikili oyun strategiyası ilə yeni mərhələyə qədəm qoyur. Vaşinqton bir tərəfdən Moskva ilə münasibətləri normallaşdırmağa çalışır, digər tərəfdən isə Tehranla ya diplomatik masada razılaşma əldə etməyə, ya da onu sərt güclə zəiflətməyə can atır. Hazırkı proseslər fonunda ABŞ-da Donald Tramp administrasiyasının Kremlə qarşı yumşaq ritorikası, eyni zamanda İranla artan gərginlik geosiyasi mənzərəni daha da mürəkkəbləşdirir.

Belə bir vəziyyət Cənubi Qafqaza, xüsusilə də Azərbaycana təsir edir. İran ətrafında baş verəcək istənilən hərbi və ya siyasi qarşıdurma, ölkəmiz üçün həm sərhəd təhlükəsizliyi, həm də enerji logistikası baxımından ciddi nəticələr doğura bilər. Həmçinin Rusiya ətrafındakı qeyri-müəyyən vəziyyət də regionun taleyi ilə bağlı bir sıra suallar doğurur.

ABŞ-ın hazırda Rusiya və İranla müxtəlif istiqamətlər üzrə davam edən danışıqları necə nəticələnəcək? Ehtimal qərarların regiona və Azərbaycana nə kimi təsirləri gözlənilir?

Globalinfo.az-a danışan siyasi şərhçi Mütəllim Rəhimli deyib ki, biz çoxqütblü dünya düzəninə keçidi müşahidə etməkdəyik:

“Yeni münasibətilər yeni maraqları ortaya çıxarır. SSRİ-nin dağılmasi ilə başlanan birqütblü dünyanın ütülənmiş münasibətlər sistemi dağılmaqdadır. Dünya, supergüc olan ABŞ-ın öz təşəbbüsü ilə dəyişməkdədir. İndi Birləşmiş Ştatlar milli maraqlarını bütün digər dəyərlərdən üstün tutur. Onun üçün Ukraynada insan hüquqlarının pozulması, Afrikadakı insanların aclıqdan əziyyət çəkməsi daha heç bir narahatlıq yaratmır. Əgər bu ərazilərdə milli maraqlarını təmin etmək zərurəti varsa, onu reallaşdırmasına heç bir güc mane ola bilməz. Bu istiqamətdə bütün yollar da məqbul hesab edilir”.

Mütəllim Rəhimli

Ekspertin sözlərinə görə, ABŞ ilə Rusiya arasında bir anlaşma mühitinin formalaşdığı müşahidə olunur:

“Rusiya hərbi, siyasi və iqtisadi gücə sahibdir, üstəlik nüvə silahı onun suverenliyinin və gücünün qarantiyası kimi çıxış edir. Moskva hazırda Vaşinqtonla masada bərabər tərəf kimi əyləşir. Lakin indi ABŞ özünə tərəfdaş yox, xidmətçilər axtarır. Rusiya ona xidmətçi olmayacaq, buna baxmayaraq bir çox ölkələrin ABŞ-a xidmət göstərməsinə yardımçı ola bilər. Bunun əvəzində Kremlinin də geosiyasi maraqları təmin edilir. Lakin İrana münasibət fərqlidir.

Tehran Birləşmiş Ştatların maraqlarına xidmət etməlidir. Onun rəqibinə çevrilə biləcək güclərə dəstək verməməli, kimlərinsə əlində təhdid vasitəsi olmamalıdır. Ona görə də İranla bağlı sürprizlərə hazır olmalıyıq”.

Turan Rzayev
Globalinfo.az