Kardioloq qan laxtalanmasının səbəblərini və onları vaxtında tanımağın yollarını açıqladı

ÜST-ün məlumatına görə, dünya əhalisinin təxminən 70%-i trombozdan əziyyət çəkir. Onlar hər il dünyada milyonlarla insanın ölümünə və çox vaxt əlilliyə səbəb olur. Mayın 14-də “SM-Clinic”in ürək-damar cərrahı Kiril Laxmay “İzvestiya”ya qan laxtalanmalarının niyə baş verdiyini və bu təhlükəli patologiyanı vaxtında necə tanımaq barədə danışıb.
Qanın laxtalanması bədənin özünü qan itkisindən qorumağa imkan verən təbii bir prosesdir. Qan damarları zədələndikdə, qan laxtası (trombüs) zədələnmə yerini bağlayır və bununla da infeksiyanın daxil olmasına mane olur. Bununla belə, mütəxəssis xəbərdarlıq edib ki, əgər hemostaz (qanın laxtalanmasının təbii mexanizmi) pozularsa, qan laxtaları öz-özünə əmələ gələ bilər, orqan və toxumaların qan tədarükünü pozur.
"Ən tez-tez xəstələrə qırmızı qan laxtaları (qırmızı qan hüceyrələrindən - trombositlər və eritrositlərdən əmələ gəlir) diaqnozu qoyulur. Belə qan laxtalarının özəlliyi ondadır ki, onlar dərin və səthi damarlarda yavaş qan axını ilə və ən böyük qanın laxtalanma anında görünür".
O, qırmızı qan laxtalarının damarlarda iltihaba və onların deformasiyasına səbəb olan varikoz damarları və tromboflebit kimi ümumi xəstəliklərin günahkarları olduğunu aydınlaşdırdı.
Digər bir növ- ağ tromblardır, tərkibində leykositlərin olması səbəbindən belə adlandırılır. Ürək-damar cərrahının izah etdiyi kimi, belə qan laxtaları adətən beynin damarlarında, ürək əzələsində, böyrəklərdə, ağciyərlərdə və əl-ayaq venalarında əmələ gəlir. Onlarda qan yüksək sürətlə və böyük təzyiq altında hərəkət edir. Bəzən böyük venalarda və arteriyalarda qarışıq laylı tromblar əmələ gələ bilər - onlar ağ və qırmızı trombların elementlərindən ibarətdir, çox vaxt damarların zədələndiyi yerlərdə.
Həkimin sözlərinə görə, xəstələr qan laxtalarının qopması və qan dövranına keçməsi riski altındadır. Belə bir mobil vəziyyətdə, onlar damarların lümenini tamamilə bağlaya və serebrovaskulyar qəzalara, vuruşlara, miokard və bağırsaq infarktlarına, kəskin böyrək çatışmazlığına, əl-ayaq işemiyasına və ağciyər arteriyalarında əmələ gələrsə, tromboemboliyaya səbəb ola bilər.
Mütəxəssis venalarda və arteriyalarda qan laxtalarının əmələ gəlməsinin həyat üçün təhlükəli bir vəziyyət olduğunu vurğulayıb. Problemin şiddətindən asılı olaraq, həkimlər müxtəlif müalicə variantlarından istifadə edirlər: dərmanlar (antikoaqulyantlar və antiplatelet agentləri) və ya cərrahi müdaxilə.
"Tromboz riskini qiymətləndirmək və qanın laxtalanmasına nəzarət etmək üçün xəstələrə bir sıra testlərdən keçmək tövsiyə olunur. Əsas testlər tam qan sayımı, koaquloqramma və laxtalanma faktorları üçün testlərdir. Əgər həkimlər qan laxtasının artıq əmələ gəldiyindən şübhələnirlərsə, xəstələrə əlavə olaraq damarların ultrasəs müayinəsi təyin olunur", - Laxmay yekunlaşdırıb.
Həkim əlavə edib ki, bu yanaşma problemin vaxtında aşkarlanmasına və təhlükəli fəsadların qarşısını almaq üçün lazımi tədbirlərin görülməsinə şərait yaradır. Erkən diaqnoz və qan göstəricilərinin monitorinqi trombozun qarşısının alınmasının vacib hissəsidir.
Almaz Həsənli