Klinik modellərin effektivliyi müəllim heyətinin peşəkarlığından asılıdır RƏY

"Qarabağ Universitetində dünyanın ən yaxşı klinik modeli tətbiq oluna bilər".

Bunu Qarabağ Universiteti tibb proqramlarının direktoru Samir Babayev Səhiyyə İdarəçiləri Zirvəsi çərçivəsində keçirilən paneldə çıxışı zamanı deyib.

O, əvvəllər ABŞ-nin Minnesota ştatındakı dünyaca məşhur Mayo Klinikasında çalışdığını xatırladaraq nümunələr göstərib:

"Həmin tibb müəssisəsi modelinin bəzi prinsiplərinin Qarabağ Universitetində tətbiqi tədris və tibbi xidmət sahəsində ciddi irəliləyişlərə səbəb ola bilər. Bu model qeyri-kommersiya prinsipi ilə işləyir və bütün gəlirlər işçilərin rifahı və infrastrukturun inkişafına yönəldilir. Əsas məqsəd işçilərin məmnuniyyətini artırmaqla göstərilən tibbi xidmətin keyfiyyətini maksimuma çatdırmaqdır".

"Mayo Klinikası işçilərinə yüksək maaş və sabit əməkhaqqı təmin etməklə fərqlənir. Burada işçilər yalnız maaş alırlar, əlavə bonus və imtiyazlar yoxdur. Lakin əməkhaqqı digər tibb mərkəzlərinə nisbətən daha yüksəkdir ki, bu da peşəkarların uzunmüddətli əmək fəaliyyətini təmin edir", - S.Babayev əlavə edib.

Universitet rəsmisi vurğulayıb ki, eyni vəzifədə çalışan işçilərin bərabər maaş alması komandadaxili iş birliyini və kollektiv ruhunu gücləndirir:

"Pasiyentlər isə konkret həkimi seçməyə ehtiyac duymadan klinikanın adını eşidərək yüksəksəviyyəli tibbi xidmət alacaqlarına əmin olurlar. Həmin prinsiplərin Qarabağ Universitetində tətbiqi yerli təhsil və səhiyyə sektorunda ciddi yeniliklərə və rəqabət qabiliyyətinin artmasına səbəb ola bilər. Bu addım universiteti beynəlxalq səviyyədə tanınan bir quruma çevirmək üçün böyük potensial yaradar".

Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Sherg.az"a bildirib ki, Qarabağ Universitetində dünyanın ən yaxşı klinik modelinin tətbiqi fikri həm tibbi təhsil, həm də səhiyyə xidmətləri baxımından əhəmiyyətli bir təşəbbüs kimi görünür:

“Belə bir modelin həyata keçirilməsi, ilk növbədə, təhsilin keyfiyyətini yüksəltməklə yanaşı, regionda səhiyyə sahəsində inkişafı təşviq edəcək. Lakin bu ideyanın uğurla reallaşdırılması üçün ciddi planlaşdırma, resursların təmin olunması və effektiv idarəetmə zəruridir. Eyni zamanda, tətbiqin mümkün problemləri və real təsirləri də diqqətlə araşdırılmalıdır. Dünyanın ən yaxşı klinik modellərinin əsas məqsədi tibbi təhsili praktiki bacarıqlarla birləşdirmək və tələbələri real klinik vəziyyətlərdə işləməyə hazırlamaqdır. Bu modellər tələbələrin yalnız nəzəri biliklər deyil, həm də müasir tibbi yanaşmalarla praktiki bacarıqlar qazanmalarını təmin edir. Belə bir modelin Qarabağ Universitetində tətbiqi regionun tibbi təhsildə və səhiyyədə liderliyini təmin edə bilər. Bununla belə, bu modelin tətbiqi üçün bir neçə əsas amilin yerində olması vacibdir. Birincisi, bu cür klinik modelin uğurla tətbiqi üçün müasir tibbi infrastruktur tələb olunur. Bu, ən yüksək standartlara cavab verən laboratoriyalar, simulyasiya mərkəzləri, əməliyyat otaqları və müasir tibbi texnologiyaların mövcudluğunu əhatə edir. İnkişaf etmiş ölkələrin tibbi təhsil müəssisələrində, məsələn, ABŞ-ın Mayo Clinic Modelində və ya Johns Hopkins Universitetində, tələbələr müasir tibbi texnologiyalardan istifadə edərək təlim keçirlər. Bu yanaşma onlara tibb sahəsindəki ən son yenilikləri öyrənməyə və real tibbi problemləri həll etməyə imkan verir. Qarabağ Universiteti də bu təcrübədən yararlanaraq tələbələrə yüksək səviyyəli təhsil təqdim edə bilər. Lakin hazırda Qarabağ regionunda belə bir infrastrukturun təmin edilməsi həm maddi, həm də logistik baxımdan ciddi çağırışlar tələb edir. İkincisi, bu modelin tətbiqi üçün ixtisaslı kadrlar və müasir tədris metodlarının mövcudluğu vacibdir. Dünya təcrübəsi göstərir ki, klinik modellərin effektivliyi çox vaxt müəllim heyətinin peşəkarlığından asılıdır. Məsələn, Finlandiya və Almaniyada klinik modellərin uğuru bu sahədə yüksək ixtisaslı tibb professorları və praktiki təcrübəyə malik mütəxəssislərin iştirakı ilə bağlıdır. Qarabağ Universiteti isə bu sahədə beynəlxalq əməkdaşlıq quraraq, tanınmış tibbi təhsil müəssisələrindən mütəxəssisləri cəlb etməli və ya öz müəllimlərinin beynəlxalq səviyyədə təkmilləşdirilməsi üçün imkanlar yaratmalıdır. Üçüncüsü, tələbələrin praktiki təcrübə qazanması üçün universitetin müasir xəstəxana və tibbi mərkəzlərlə əməkdaşlığı təmin edilməlidir. Bu, tələbələrin real tibbi problemlərlə qarşılaşmalarını və öyrəndikləri bilikləri tətbiq etmələrini mümkün edir. Məsələn, Sinqapur və İsveçdəki klinik təhsil modellərində tələbələr xəstəxanalarda real xəstələrlə işləyir, əməliyyat və müalicə proseslərində iştirak edir”. 

Ekspertin sözlərinə görə Qarabağ Universiteti üçün bu model tələbələrin yalnız nəzəri biliklərə deyil, praktiki bacarıqlara da yiyələnməsini təmin edəcək: 

“Lakin bu təşəbbüsün tətbiqində bir sıra problemlər mövcuddur. İlk növbədə, belə bir modelin qurulması böyük maliyyə vəsaiti tələb edir. Müasir tibbi texnologiyalar və infrastruktur olduqca yüksək maliyyətlidir və onların Qarabağ Universitetində qurulması dövlətin və beynəlxalq donorların ciddi maliyyə dəstəyini tələb edir. İkincisi, kadr çatışmazlığı məsələsi də diqqətə alınmalıdır. Hazırda Azərbaycanda tibbi təhsildə yüksək ixtisaslı kadrların sayı kifayət qədər deyil və bu boşluğun doldurulması üçün əlavə tədbirlər görülməlidir. Dünya təcrübəsi göstərir ki, klinik modellər yalnız lazımi resurslar və şərait təmin edildikdə effektiv nəticələr verir. Məsələn, ABŞ-da klinik modellərin tətbiqi nəticəsində tibbi səhvlərin azalması və xəstə baxımının keyfiyyətinin yüksəlməsi müşahidə olunub. Digər tərəfdən, bu modellər tələbələrin müstəqil qərar qəbul etmə bacarıqlarını artırır və onların tibb sahəsində daha səriştəli mütəxəssis olmasını təmin edir. Əgər Qarabağ Universiteti bu standartlara uyğunlaşa bilsə, bu, regionun tibbi təhsil və səhiyyə sahəsində yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymasına səbəb olacaq. Bununla belə, bu təşəbbüsə tənqidi yanaşmaq da vacibdir. Qarabağ Universitetində bu modelin tətbiqi reallıqdan uzaq qalmamalıdır. Regionun hazırkı bərpa vəziyyəti və infrastruktur məhdudiyyətləri nəzərə alınaraq, bu modelin mərhələli şəkildə və real vəziyyətə uyğun həyata keçirilməsi vacibdir. Əks halda, belə bir layihə yalnız kağız üzərində qalan bir təşəbbüsə çevrilə bilər. Nəticə olaraq, Qarabağ Universitetində dünyanın ən yaxşı klinik modelinin tətbiqi ideyası çox perspektivlidir və regionun tibbi təhsil və səhiyyə sisteminə müsbət təsir göstərə bilər. Lakin bu təşəbbüsün uğurla həyata keçirilməsi üçün ciddi planlaşdırma, maliyyə dəstəyi, peşəkar kadr hazırlığı və beynəlxalq təcrübənin düzgün tətbiqi vacibdir. Əgər bu çətinliklər aradan qaldırılarsa, Qarabağ Universiteti yalnız Azərbaycanda deyil, həm də regionda tibbi təhsilin lider mərkəzlərindən birinə çevrilə bilər. Bu, həm də Qarabağın inkişafına, regionun cəlbediciliyinin artırılmasına və ölkənin beynəlxalq səviyyədə nüfuzunun yüksəlməsinə xidmət edəcəkdir”.