Köçəryanla Sarkisyanın Paşinyana qarşı dueli: Əliyev İrəvanı necə qazanır? TƏHLİL

Xəbər verdiyimiz kimi, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün keçmişdə mövcud olan danışıqlar sənədlərini ictimaiyyətə açıqlayacağını bir daha təsdiqləyib.

Bakıvaxtı.az fransızdilli erməni saytı “armenews.com”a istinadən xəbər verir ki, Nikol Paşinyan bu sözləri keçmiş prezidentlər Robert Köçəryan və Serj Sarkisyanın onun administrasiyasına qarşı səsləndirdiyi ittihamlara cavab olaraq deyib. Onun sözlərinə görə, sənədlər ilin sonuna kimi ictimaiyyətə açıqlanacaq.

Bundan başqa, Paşinyan diqqətə çatdırıb ki, müharibəyə son qoymaq məqsədi daşıyan bütün təkliflər əslində ipin qısaldılmasına yönəlib:

“Köçəryan və Sarkisyan ermənilərə “Lenin, Partiya, Qorbaçov” şüarı ilə hazırlanmış və reallaşdırılan ssenariyə qayıtmağı təklif edir. Keçmiş KQB agentləri Lenin, Partiya və Qorbaçov tərəfdarlarından ibarət birlik yaratmağa çalışırlar. Amma gözlənilən nəticə: 0 + 0 = 0”.

Ermənistan daxilindəki siyasi qovğanı Bakıvaxtı.az-a şərh edən analitik Aqşin Kərimov bildirib ki, keçmiş prezidentlər Robert Köçəryan və Serj Sarkisyanın Baş nazir Nikol Paşinyanla distant mübahisələri Ermənistan daxilindəki çoxillik oturuşmuş işğal ənənələrinin dağılmasını sürətləndirir:

“Paşinyanla keçmiş prezidentlər arasındakı mübahisələr 2026-cı ilin iyununda keçiriləcək növbəti parlament seçkiləri ərəfəsində və Azərbaycanla Ermənistanın Vaşinqtonda müqavilə bağlamaq öhdəliyi götürən sülh sazişini paraflamasından sonra baş verir.

Azərbaycanın Zəfəri ilə Ermənistan ictimai-siyasi dairələrində və elitasında yaranan travma bundan sonra İrəvanın hansı səmtdə olacağını müəyyənləşdirən aktdır. Bu prosesdə Nikol Paşinyanın daxili bombardmanlara tab gətirməsi əhəmiyyətlidir”.

A.Kərimov hesab edir ki, Azərbaycan bu etapda yeni strategiya hazırlamış ola bilər və bu, əsasən Ermənistan daxilində Bakının yüksəlişinə xidmət edən proyektdir:

“Bu proses Ermənistanı ekzistensial təhlükələrdən qorumaq baxımından Bakının İrəvan qarşısındakı yenidənqurma planı kimi başa düşülə bilər. Yəni, Baş nazir Nikol Paşinyan Azərbaycanın sülh planını, ondan irəli gələn şərtlərin icrasını  Bakının çoxqatlı imperativləri əsasında davam etdirməlidir.

Nəzərə alaq ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev hələ YAP-ın 2018-ci ilin fevralın 8-də keçirilən qurultayında İrəvanı qazanmağın yol xəritəsini elan etmişdi”.

Müsahibimizin qənaətinə görə, indi Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Ermənistanın keçdiyi mürəkkəb periodda İrəvanla xarici güc mərkəzlərinin maraqlarını Bakının meyarları ilə uyğunlaşdıran strategiya yürüdür:

“Bu, İlham Əliyevin İrəvanı siyasi mənada qazanması üçün göstərdiyi çoxkombinasiyalı performasının ardından baş verən yeni hadisələrdir.

Başqa sözlə, İlham Əliyev İrəvan uğrunda İranla, Rusiya ilə və Qərblə apardığı mübarizədən effektiv nəticələr əldə etdi”.

Analitik vurğulayıb ki, bütün bunlar genişləndirilmiş və dərin məzmunlu srateji gedişlərin bəzi nəticələrini təsnif etməyə imkan yaradır:

“Birincisi, İlham Əliyev Ruben Vardanyanın həbsinə nail olmaqla, Azərbaycana qarşı təhdid mənbələrindən birini zərərləşdirməklə yanaşı, Ermənistanı təhlükəli layihədən xilas etdi. Çünki Ruben Vardanyanın hələ antiterror əməliyyatlarından öncə Azərbaycan ərazilərinə göndərilməsi onu Rusiya tərəfindən ikinci mərhələyə hazırlayırdı. Bu, Gürcüstandakı Bidzina İvanişvili ssenarisinin Ermənistana daşınması layihəsi idi və prosesdə Azərbaycan əraziləri məşq səhnəsi kimi seçilmişdi.

İkincisi, Azərbaycan İranın geosiyasi və strateji baxımdan ən zəif anlarından yüksək məharətlə istifadə edə bildi. Bakı Tehranın İrəvan üzərindəki təzyiq mexanizmlərinin immunitetini əhəmiyyətli dərəcədə aşağı saldı.

Üçüncüsü, Azərbaycan Qərbin, o cümlədən Fransanı oyundakənar vəziyyətə saldı və indi Parislə Bakı bir-birilə anlaşma rejiminə daha çox üstünlük verir.

Bunlar o deməkdir ki, İlham Əliyev İrəvanı kənar təsir dairələrindən kənarlaşdıran strategiyanın müəllifinə çevirdi. İndi isə daha geniş bir plan hazırlanır və ehtimalla bu, daha çox, İrəvan üzərindəki Rusiya təsirlərini minimallaşdırmağı hədəfləyir”. 

Aqşin Kərimov: Azərbaycanın isə Ermənistanda əsas oyunçuya çevrilməsi Köçəryan və Sarkisyanı narahat edir

A.Kərimov qeyd edib ki, Azərbaycanın məqsədi Rusiyanın Gümrüdəki 102-ci bazasının çıxarılması imkanlarını təhlil etməkdir:

“Sonrakı periodda isə bu amil Bakının Paşinyan qarşısında tələbi kimi qoyula bilər.

Bunlar ciddi geosiyasi rəqabət anıdır, lakin Azərbaycan kəşfiyyat gücünü, hərbi potensialını və geosiyasi oyunçuluğunu bir mərkəzdə birləşdirərək Ermənistanın idarətmə modelinə fokuslanmağı bacarır.

Azərbaycan dövləti Ermənistan daxilindəki hadisələri Bakının perspektiv reaksiyaları ilə tutuşdurmaq üçün sistemləşdirilmiş layihə başladır. Gümanla Ermənistan hüdudlarında Paşinyana qarşı hərəkatın qüvvətlənməsi geniş mənada Azərbaycanın gələcəkdə əldə edəcəyi uğurların qarşısını almağa yönəlib. Başqa ifadə ilə, ekslərlə Paşinyan arasında keçmişin qurcalanması Azərbaycanı Ermənistanda əsas aktor olması prosesini başlatmasına verilən əks-reaksiyadır”.

Həmsöhbətimiz qeyd edib ki, Azərbaycanın isə Ermənistanda əsas oyunçuya çevrilməsi Robert Köçəryan və Serj Sarkisyanı narahat edir, çünki Bakının onları müharibə cinayətkarı kimi mühakimə etməsinə unikal imkanlar yaranır:

“İlham Əliyevin Nikol Paşinyandan Köçəryan və Sarkisyanın Bakıya təslim etməsi tələbini səsləndirməsi burada hipotetik olaraq mümkün görünür. Ermənistandakı seçki və ondan Paşinyanın qalib ayrılmaq ehtimalı Köçəryan və Sarkisyan üzərində mühakimə aktının başladılmasına təkan verə bilər. Lakin onun necəliyi və formasına dair aydın əlamətlər birbaşa görünmür. Ola bilsin ki, geosiyasi rejimin xüsusiyyətlərindəki həssaslıqlardan dolayı bu məsələlərin açıqlanması uyğun deyil”.

Aydın Baxış