“Komada olana süni nəfəs kömək etmir, intensif müalicəyə ehtiyac var…” Natiq Cəfərli

Mərkəzi Bankın yeni rəhbərliyi ilə bir neçə dəfə görüşmüşəm, MB-a gənc, peşəkar komanda toplaşıb, bir çox yeniliklər də etməyə çalışırlar. Amma, Azərbaycanda iqtisadi sistem o qədər primitiv, bəsitdir ki, MB-ın iqtisadiyyata təsir alətləri dardır.

Məsələn, dünya ölkələrində MB-ların uçot dərəcəsi ölkədə kredit faizlərinə birbaşa təsir edir, çünki, iqtisadi qanunlar var, qəliz (yaxşı mənada) iqtisadi sistem özünü tənzimləyir.

Azərbaycanda son 1 ildə uçot dərəcəsi sabit idi, artıb-azalmırdı, bir neçə gün öncə MB uçot dərəcəsində azalmaya getdi. Bir daha – 1 ildir uçot dərəcəsi sabitdir, son iclasda isə 0,25% azalma oldu. Məntiqlə, ölkədə son 1 ildə kredit faizləri, ən azından, sabit qalmalı idi, normal iqtisadi sistemdə belə olur, hətta, sabit qalırsa, faizlər cüzi azalmalı idi, çünki, gözlənti uçot dərəcəsinin azalması yönündə idi.

Yaxşı, bəs 1 iyun 2025-ci il tarixinə manatla verilən kreditlərdə vəziyyət necə olub – deyim də, yeni verilmiş kreditlər üzrə orta illik faiz dərəcəsi 18.45% təşkil edib. Bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3.42% artım deməkdir.

Yəni, MB uçot dərəcəsini sabit saxlayıb, hətta sonda azaldıb, amma kreditlərin orta illik faiz dərəcəsi 3,5%-ə yaxın artıb.

Bu mənzərə bir daha ölkə iqtisadiyyatının bəsit, iqtisadi qanunlarla deyil də, “əl ilə” idarə olunduğundan xəbər verir. Bu sistemdə MB nə etsə də, ümumi iqtisadi sistem onların etdiklərinə reaksiya vermir – çünki, komada olana süni nəfəs kömək etmir, intensif müalicəyə ehtiyac var…

Tacxeber.com