Komissar Kattaninin yorğun gülümsəməsi və ya: diaspora dalanından çıxış yolu

Tatyana Poloskova: “Mənə qeyri-müəyyən şübhələr əzab verir: bu, həqiqətən cinayətə qarşı mübarizədir, yoxsa yenidən bölgüdür?”

Görünür, Rusiya hakimiyyəti azərbaycanlılara qarşı təqib kampaniyasını dayandırmaq fikrində deyil. İyulun 4-də Rusiyanın “Operativnıye svodki” “Telegram” kanalının məlumatına görə, “Moskva vilayətinin İstra rayonunda yerli Azərbaycan diasporunun rəhbərinin bazarında növbəti antimiqrant reydi keçirilib”. Siyasi elmlər doktoru, fəlsəfə elmləri namizədi, diplomat Tatyana Poloskova (Rusiya) ümumilikdə vəziyyətlə bağlı AYNA.AZ-ın suallarını cavablandırıb:

- “Ədalətli Rusiya – Həqiqət Naminə” Partiyasının sədri Sergey Mironov bu yaxınlarda deyib ki, “Rusiyanın suverenliyini qorumaq üçün diasporları qadağan etmək lazımdır”. Bu fikir nə deməkdir?

- Görünür, siyasətçi milli təşkilatları və birlikləri, o cümlədən qeyri-rəsmi qurumları nəzərdə tutur. Diasporları qadağan etmək olmaz, çünki Rusiyada yaşayan bütün xarici ölkələrdən olan insanlar (əslində diasporlar) etnik mənsubiyyətə əsaslanan strukturlarda birləşmirlər. Və böyük əksəriyyət belədir. Etnik cinayətə gəlincə - görünür, cənab Mironov bunu nəzərdə tuturdu - bu tərif bəziləri üçün nə qədər sarsıdıcı olsa da, o mövcud olub və mövcuddur. Həm də təkcə Rusiyada deyil. Həm də ABŞ-da, Latın Amerikası ölkələrində, Avropada və başqa ölkələrdə. Bu, ciddi problemdir və sadəcə sərt bəyanatlarla həll edilə bilməz.

Amma mən tamamilə razıyam ki, mövcud ictimai təşkilatlar və diaspor birlikləri ilə qarşılıqlı əlaqə sistemi həqiqətən də ölkəmizin milli təhlükəsizliyinə təhdid yaradır. Ondan başlayaq ki, müxtəlif bölgələrdə diaspor strukturlarının böyük əksəriyyətində təşkil etdikləri festivallar, sərgilər və s. sırf formal xarakter daşıyır. Bu ictimai birliklər özünü təmin etmir, öz maliyyə potensialına malik deyil. Ona görə də, əsasən, büdcədən və konkret məmurdan - “kuratordan” asılıdır. Düzünü desək, onlar “pul yuyan maşın” kimi fəaliyyət göstərirlər. Diasporun əsas hissəsinin onların fəaliyyətindən xəbəri belə yoxdur. Miqrantlar isə bir qayda olaraq, Rusiyaya gəlməmişdən əvvəl kriminal biznesin əlinə keçirlər, onların nümayəndələri Mərkəzi Asiya və digər ölkələrdən gələnlərə “qızıl dağları”, yəni yüksək maaş, yaxşı yaşayış şəraiti vəd edir, sonra isə aldadılmış insanları asanlıqla mütəşəkkil cinayətkarlıq şəbəkələrinə cəlb edirlər. Narkotik satışı, qanunsuz pul çıxarılması, insan alverinə qarışma və s. məsələlərə. Çünki burada “qızıl dağları” və asan çörək yoxdur. Ancaq çətin olan gündəlik iş var. Rusiyada yaşayışınızı və işləməyinizi qanuniləşdirmək, vergi ödəmək, ailənizə vətənə kömək etmək və s. istəyirsinizsə.

Cənab Mironov üçün sual yaranır. Deputatlarımız bilmirlər ki, miqrantların üzərindəki cinayətkar biznesin bu nəhəng ahtapotu Rusiya kriminal qruplarının iştirakı olmadan bir gün də mövcud ola bilməz? Üstəlik, ən son açıqlanan faktlardan göründüyü kimi, hansı nümayəndələrin bəziləri bu sxemləri birbaşa polis idarələrindən idarə ediblər?

Bağışlayın, bizim deputatlar miqrantların ailələrini özləri ilə gətirmələrinə qadağa qoyulmasına səs verəndə nə düşünürlər? Və miqrant uşaqları rus dilini zəif bildikləri üçün məktəblərə qəbul etməmək fikrini qəbul edəndə bəs! O zaman bu uşaqlar hara gedəcəklər - biz öz ölkəmizdə Braziliya favelalarını yaratmaq istəyirik? Bəs başqa ölkələrdən nümunə götürərək, ödənişli hazırlıq kurslarının təşkili necədir? Onların məktəblərə maddi dəstəyi olardı və yetkinlik yaşına çatmayanların cinayəti artmazdı.

Bizdə olan belə deputat təşəbbüslərinin adı populizm və həvəskarlıqdır. Peşəkarların rəyi niyə devalvasiyaya uğrayıb? Diasporlar mövzusu ilə miqrasiya və diaspora mövzularında gündəmi formalaşdırmaq, o cümlədən tok-şoular doldurmaqla özlərini haqlı hesab edən yüksək səslə çıxış edənlər deyil, bilik və təcrübəyə malik mütəxəssislər məşğul olmalıdır. Həm də Azərbaycana və ya Ermənistana heç vaxt getməmiş, hətta tranzitdə olsa da, “milli siyasətin necə qurulacağı” haqqında uzun-uzadı nağılları yaymaqda mahir olanlar tərəfindən deyil.

- Bu yaxınlarda Rusiya Prezidentinin beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq üzrə xüsusi nümayəndəsi Mixail Şvıdkoy dedi ki, senzuranı geri qaytarmaq lazımdır. Bu nə ilə bağlıdır?

- Bəli, sonra ümumbəşəri ulaşma başladı, ölkənin Əsas Qanununa istinadlar başladı. Mən də razıyam, bəli, fikir azadlığı olmalıdır. Amma savadsız və ölkə üçün zərərli çağırışlar səsləndirməyə, millətlərarası nifaq salmağa, ictimai məkanda şərəfli insanları təhqir etməyə heç kim haqq verməyib.

Vicdansız məmurun ayrılan büdcəyə görə üç nəfərdən ibarət diaspor strukturu yaratması, daha da pisi - media orqanını qeydiyyatdan keçirməsi, bu “layihə” üçün qrant üçün lobbiçilik etməsi mövcud korrupsiya sistemi şübhəsiz milli təhlükəsizliyə təhlükə yaradır. Və bir sıra faydasız hadisələr baş verir. Federal milli assosiasiyalar regionlarda maliyyə sövdələşmələrinə gedə bildikləri, lakin heç öz həmvətənləri tərəfindən qəbul edilməyən əlverişli liderlər seçirlər.

Bəs kəskin problemlər zamanı hara müraciət edirlər? Düzdür, ara düzəldənlərə, qeyri-rəsmi liderlərə. Polislə problemləri həll edəcək, kredit götürməyə kömək edəcək, lazım gələrsə, hakimiyyətin zülmündən qoruyacaq qeyri-rəsmi liderlərə.

Bu sizə nəyisə xatırladırmı? Düzdü, Siciliya mafiyası da belə yaranıb. Və təkcə bu deyil. Açıq desək, ortada paralel güc var ki, bura da real hakimiyyətin nümayəndələri daxildir. Məgər bizim siyasətçilər bu təhlükəni görmürlər? Bu isə narkotik satan eyni Tacikistandan olan cinayətkar qruplaşmadan daha təhlükəlidir.

- Bu gün Rusiyanın hər yerindən diaspor strukturlarının bağlanması çağırışları eşidilir. Bunu necə qiymətləndirirsiniz?

- Razıyam, iki səbəbə görə: rəsmi ictimai təşkilatları bağlasanız, orda əyləşənlərdən başqa heç kim fərqinə varmaz. Lakin yerli Don Korleone ətrafında qruplaşan qeyri-rəsmi şəbəkələri bağlamaq praktiki olaraq mümkün deyil. Onlar bəzən görünməz olurlar.

Cənab Mironov əmindir ki, “milli diasporlar təkcə mütəşəkkil cinayətkar birliklər deyil, həm də Rusiyanın daxili işlərinə müdaxilə alətləridir”. Belədir? Yaxşı, cənab deputat, siz sözün əsl mənasında eyni Baltikyanı ölkələrdən və başqa yerlərdən olan rusofoblardan və millətçilərdən sitat gətirirsiniz, onlar rus soydaşları və onların xaricdəki təşkilatları haqqında tam eyni şeyi deyirlər. Onlar isə artıq zorla ayaq üstə qalırlar. Çünki bu, büdcə vəsaitlərini çıxarmaq üçün onlardan “pulyuyuan maşın” kimi istifadənin eyni sxemidir. Və hər şey necə də yaxşı başlamışdı! Sual olunur ki, niyə hələ də Rusiya təşkilatlarının rəhbərləri arasında güclü siyasətçilər, böyük biznes nümayəndələri yoxdur? Heç vaxt özünü təmin edən təşkilatlar yaratmayan, lakin rus icmalarının formal liderləri kimi öz mövqelərini möhkəm saxlayan köhnə nənələr timsalında eyni “peşəkar həmvətənlər” niyə otuz ilə yaxındır ki, Rusiyadakı forumlara gəlirlər? Və nə məqsədlə? Çünki onların çoxu büdcə hesabına, rus vergi ödəyicilərinin hesabına forumlara getməkdən, ildə bir dəfə Uryupinskdə analarının yanına getməkdən başqa heç nə bilmirlər. Gənclərdən qorxurlar, çünki onlara rəqib lazım deyil. Ona görə də Rusiyadakı diaspor strukturlarını bağlamaq niyyətindəyiksə, o zaman bu saxta soydaş təşkilatlarından başlamaq lazımdır.

Yeri gəlmişkən, bu kütlə arasında göndərilmiş “kazaklar” da kifayət qədərdir. Ən gülməlisi odur ki, bu “kazaklar” illərdir bizim səfirliklərin ətrafında fırlanırlar, hər kəs onlar haqqında hər şeyi bilir. Amma onları qova bilmirlər. Onlar Moskvada tez-tez qonaq olurlar və orada çoxlu insanlarla əl sıxışıblar. Kiminlə əl sıxışdıqlarını demək belə qorxuludur! Bu onların işidir.

Bəli, etnik cinayətkar qruplara və onların fəaliyyətinə son qoyulmalıdır. Amma mən sadəcə olaraq kriminal aləmin nümayəndələrinin həbs və saxlanmalarına baxıram: Soçidə ermənilər, Moskva və Yekaterinburqda azərbaycanlılar, Mərkəzi Rusiyada taciklər. Mənə qeyri-müəyyən şübhələr əzab verir: bu, həqiqətən cinayətə qarşı mübarizədir, yoxsa yenidən bölgüdür? Amma mən bu düşüncələri özümdən uzaqlaşdırıram. Yuxularımda isə “Sprut” serialının qəhrəmanı komissar Kattani mənə yorğun-yorğun gülümsəyir.