Kosmik startaplar müdafiə nəhəngləri ilə rəqabət aparır...

...Rusiya və Çin hərbi peyklərinin qeyri-adi davranışı fonunda kommersiya kosmik şirkətləri müdafiə sənayesini ələ keçirmək üçün yarışır. Moskvanın peykləri adi orbitlərindən çıxıb xarici peyklərə yaxınlaşır.

SİA-nın məlumatına görə, bu barədə “Financial Times” yazır.

Bu inkişaflar kosmik texnologiyaya marağı stimullaşdıran qlobal yenidənqurma ilə üst-üstə düşür. Dərin kosmosda innovasiyaları izləyən S&P Kensho Final Frontiers Index aprel ayından bu yana 35 faiz yüksəlib.

Bəzi startaplar diqqətlərini iqlim monitorinqindən müdafiə ehtiyaclarına yönəldir, digərləri isə müdafiə büdcələrinə çıxış üçün təcrübəli təchizatçılar əldə etməyə çalışırlar.

Ancaq müvəffəqiyyət təmin olunmaqdan uzaqdır. Ordu hələ də mövcud büdcə boşluqlarını doldurur və startaplar Lockheed Martin və Northrop Grumman kimi nəhənglərlə rəqabət aparır.

Bir çox investor əvvəllər “kosmik inqilabdan” imtina edib: 2018-2022-ci illər arasında birjaya çıxan 13 şirkətdən yalnız dördü başlanğıc qiymətindən yuxarı ticarət edir.

Bununla belə, ABŞ, Almaniya, Yaponiya və NATO hökumətləri kommersiya texnologiyalarından daha çox istifadə etməyi planlaşdırırlar.

Ağ Ev 175 milyard dollar dəyərində olan “Qızıl Qübbə” raket əleyhinə müdafiə proqramı üçün “qeyri-ənənəvi” podratçılarla görüşməyə çalışır.

Almaniyanın 650 milyard avroluq müdafiə planı isə daha çevik təchizatçılar axtarır.

Şirkətlər artıq cavab verir.

Milyarder İlon Maskın Starlink şirkəti hərbi müştərilər üçün Starshield yaratdı, Planet Labs isə Almaniya ilə yüksək keyfiyyətli təsvirlərin təqdim edilməsi üçün 240 milyon avroluq müqavilə imzaladı.

Ukrayna üçün ən yaxşı radar peyki ilə tanınan Finlandiyanın Iceye gəmisinə digər ölkələrdən maraq artmaqdadır. Mütəxəssislər bildirirlər ki, kommersiya həlləri ordulara illərlə gecikmə olmadan tez və ucuz qiymətə peyk imkanları əldə etməyə imkan verir.

Kosmik startaplar NATO-nun 2035-ci ilə qədər hər il 2,7 trilyon dollara çata biləcək çox milyardlıq müdafiə xərclərinin bir hissəsini tutmağa ümid edərək, tələbatın bu artımından faydalanmağa hazırlaşır.

Əli Babayev