Marsın sirləri: Günəş sistemindəki ən uzun kanyonda çoxlu su var...

...Günəş sistemindəki ən uzun kanyon sistemi Valles Marineris adlı bir xüsusiyyətdir. Bu kanyonlar Marsın ekvatoru boyunca 4000 km uzanır.

Kanyon sistemi ilk dəfə 1972-ci ildə NASA-nın Mariner 9 kosmik gəmisi tərəfindən çəkilib. NASA-nın Mars Kəşfiyyat Orbiti Mars ətrafındakı 19 il ərzində HiRISE kamerasından istifadə edərək Valles Marineris-in fotoşəkillərini dəfələrlə çəkib.

Lakin bu geoloji möcüzə hələ də bir çox sirləri saxlayır.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə Live Science yazır.

NASA alimləri Valles Marinerisdəki ən böyük kanyonlardan biri olan Marsdakı Candor Kanyonunun şərq tərəfinin yeni fotoşəkilini yayımlayıblar.

Bu kanyonun və başqalarının gizlətdiyi şeylər alimlərin Marsın qədim mühiti haqqında anlayışını dəyişə bilər. HiRISE kamerası çox yüksək ayırdetmə qabiliyyətinə malikdir və Qırmızı Planetin səthində çoxlu detalları görə bilir.

Yeni təsvirdə qalınlığı bir neçə metr olan laylı çöküntü yataqları göstərilir. Qeyd etmək vacibdir ki, bu çöküntü təbəqələri kanyonun özünün formalaşmasından sonra yaranmalıdır, çünki onlar tektonik hərəkətlər nəticəsində deformasiyaya uğramış kimi görünürlər.

Lakin Marsda Yer kimi lövhə tektonikası yoxdur.

Əvəzində Qırmızı Planetin qabığı nəhəng plitə kimidir. Lakin Marsın qabığı soyuduqca orada çatlar əmələ gəlməyə davam edir.

Alimlər hesab edirlər ki, Kandor Kanyonu da daxil olmaqla Valles Marineris vulkanik fəaliyyət nəticəsində əmələ gəlib, sürüşmə və eroziya sonradan onlara indiki görünüşünü verib. Dörd il əvvəl elm adamları Avropa Kosmik Agentliyinin Trace Gas Orbiter-in Candor Kanyonunun səthinin altında su aşkar etdiyini bildirdilər.

Alimlər hesab edirlər ki, Valles Marinerisdə səthin altındakı materialın 40 faizə qədəri su buzu ola bilər.

Beləliklə, Marsdakı bu bölgə Yerdəki Alyaska, Kanada, Qrenlandiya və Sibirdəki daimi don zonalarına bənzəyə bilər, burada aşağı temperaturlara görə quru torpaq altında su buzu daimi olaraq saxlanılır.

Kandor Kanyonunu roverlərlə kəşf etmək mənzərə səbəbindən çətin olacaq. Lakin alimlər ora bu və Mariner vadilərindəki digər kanyonların sirlərini açacaq xüsusi roverlər və təyyarələr göndərməyi təklif edirlər.

Əli Babayev