“Məktəb psixoloqlarının narkomaniya ilə bağlı məlumatı yoxdur” EKSPERT DANIŞDI

Bu günkü dövrdə uşaqların sağlam inkişafı və təhlükəsizliyi cəmiyyətimizin gələcəyi üçün prioritet məsələlərdən biridir.

Erkən yaşda uşaqları narkotik vasitələrin zərəri barədə maarifləndirmək isə onların sağlam həyat tərzi seçməsində mühüm rol oynayır.

Məktəblərdə aparılan maarifləndirmə tədbirləri isə şagirdlərin bu cür təhlükələrdən qorunmasına və sağlam davranış formalaşdırmasına böyük təsir göstərir.

Bu halda belə sual ortaya çıxır: məktəblərdə uşaqlarla bu həssas mövzu barədə kifayət qədər açıq və faydalı söhbətlər aparılırmı?

Mövzu ilə bağlı Gununsesi.info-ya danışan Regional Sosial Təşəbbüslərə Dəstək İctimai Birliyinin sədri, ekspert Emil Maqalov bildirib ki, bu yükün altına girməli olan psixoloqların bilik səviyyəsi bu gün kifayət qədər deyil:

“Bəzi ailələr səhər tezdən işə gedir, axşam evə qayıdır və övladlarının gündəlik həyatına nəzarət etməyə vaxt tapmır. Bu səbəbdən uşaqların psixoloji vəziyyəti, sosial çevrəsi və gündəlik davranışları haqqında valideynlərin bəzən heç bir məlumatı olmur.

Belə hallarda məktəbin, xüsusilə də psixoloqunun rolu xüsusilə önəm qazanır. Lakin mövcud vəziyyət ciddi narahatlıq doğurur. Psixoloqların əksəriyyətinin narkomaniya sahəsində məlumatı olmadığı üçün onlar şagirdlərdə təhlükəli meyilləri erkən mərhələdə demək olar ki, müəyyən edə bilmirlər.

Təəssüf ki,  məktəblərdə psixoloq sayı yetərsizdir. Bir psixoloqa yüzlərlə şagird düşür. Vakansiyalar açılmır, yaş fərqlərinə uyğun ixtisaslaşmış kadrlar təyin olunmur. Belə halda psixoloqun hər bir uşağa vaxt və diqqət ayırması mümkün deyil. Adətən məktəb psixoloqları  özləri də mövcud çatışmazlıqları etiraf edirlər. Onların bir çoxu ilə təmasda olmuşam. Əksəriyyəti deyir ki, məktəbdə aldıqları maaş (200–300 manat) nə motivasiya doğurur, nə də daşıdıqları məsuliyyətə uyğun gəlir. Bəzən onlar əsas funksiyalarını yerinə yetirmək əvəzinə texniki və ya kargüzarlıq işlərinə cəlb olunurlar, bu da psixoloq peşəsinin cəmiyyətdəki statusuna da mənfi təsir göstərir.

Bu sahədə əsas problemlərdən biri psixoloqların davamlı şəkildə ixtisasartırma və maarifləndirmə prosesindən kənarda qalmasıdır. Halbuki belə sahələrdə çalışan mütəxəssislərin müasir təhdidlər — o cümlədən narkotik asılılığı, aqressiya, sosial təcrid və psixoloji zorakılıq — barədə bilikləri aktual və sistemli olmalıdır”.

Ekspert əlavə edib ki, bəzi xarici ölkələrdə, xüsusən də Rusiyada, bir psixoloqa maksimum 300 şagird təhkim olunur.

Onun sözlərinə görə, həmin psixoloqlar vaxtaşırı testlərdən keçərək nəticələrini müvafiq qurumlara təqdim edirlər:

“Bu həm psixoloqun özünü təkmilləşdirməsinə, həm də keyfiyyətli nəzarətə imkan yaradır.

Bir daha qeyd edirəm valideynlərin övladları ilə keçirdiyi vaxt məhduddur. Günün əsas hissəsi məktəbdə, qalanı isə sosial mühitdə keçir.

Buna görə də uşağın tərbiyəsində yalnız ailənin deyil, məktəbin və cəmiyyətin də üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Ona görə də bu məsuliyyəti daşıya biləcək əsas fiqurlardan biri məhz məktəb psixoloqudur.

Artıq 10 ildən çoxdur ki, bu sahədə fəaliyyət göstərir, məktəblərdə təlimlər keçir, şagirdlər və psixoloqlarla görüşlər təşkil edirəm. Bu təcrübə göstərir ki, erkən yaşlarda aparılan düzgün maarifləndirmə narkotik və digər zərərli vərdişlərə qarşı ən təsirli müdafiə üsuludur”. 

Emil Maqalov hesab edir ki, məktəb psixoloqlarındakı vəziyyət dəyişməzsə, yaranmış boşluğu doldurmaq çətin olacaq

“Psixoloqlara bu bilikləri kim və necə ötürməlidir? Şəxsən mən bu istiqamətdə müəyyən təlimlər versəm də, ixtisaslı psixoloqlara peşəkar hazırlıq keçmək səlahiyyətim yoxdur. Bu səbəbdən düşünürəm ki, müvafiq strukturlar tərəfindən məqsədyönlü layihələr həyata keçirilməli, praktik proqramlar hazırlanmalı və mütəxəssislər bu sahəyə cəlb edilməlidir.

Psixoloqların maarifləndirilməsi təkcə onların deyil, bütövlükdə cəmiyyətin rifahı üçün vacibdir. Yalnız bu halda onlar şagirdlərə düzgün istiqamət verə, onları təhlükələrdən qorumağa yardımçı ola və öz peşə borclarını məsuliyyətlə yerinə yetirə bilərlər”.

Şəbnəm Rəhimova

Gununsesi.info