Mərkəzi Bank 17 gündür dollar satmır Məzənnə dəyişə bilərmi?

Xəbər verdiyimiz kimi, mart ayında Mərkəzi Bank tərəfindən valyuta hərracı keçirilməyib.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, əvvəlki illərdə Azərbaycanda belə bir hal qeydə alınmayıb.
Məlumat üçün bildirək ki, bu gün mart ayının 17-sidir və 2 gündən sonra ölkədə 12 günlük rəsmi tətil başlayır. Əgər son 2 gündə də valyuta hərracı keçirilməsə, o zaman mart ayı ərzində Mərkəzi Bank banklara dollar satmayacaq.
Qeyd edək ki, Mərkəzi Bankın mart ayında hansı səbəbdən dollar satmadığı və bankların hansı səbəbdən dollar almadığı barədə rəsmi məlumat verilməyib.
Məsələ ilə bağlı Mərkəzi Bankın mətbuat xidmətindən münasibət öyrənmək istəsək də, zənglərimizə cavab verilmədi. Mövzu ilə bağlı banklardan da münasibət almaq cəhdimiz nəticəsiz qaldı.
Yeniavaz.com-a açıqlama verən iqtisadçı-ekspert Allahverdi Aydın isə bildirir ki, Mərkəzi Bankın banklara dollar satmamasının bir sıra səbəbləri ola bilər:
“Bildiyimiz kimi, Mərkəzi Bank hərracları Dövlət Neft Fondu ilə birlikdə təşkil edir. Bu hərraclarda satılan valyuta da adətən Neft Fonduna məxsus olur. Neft Fondu dollar satıb, əldə etdiyi manatı dövlət büdcəsi qarşısındakı öhdəliklərinə yönəldir. İndiki halda hərracların keçirilməməsi büdcəyə köçürmələrlə bağlı ola bilər. Nəzərə alsaq ki, uzun illərdən sonra ötən ay Azərbaycanda maliyyə naziri postunda dəyişiklik olub, o zaman bu ehtimalı da gözdən keçirməliyik.
Mərkəzi Bankın banklara dollar satmamasının başqa bir səbəbi texniki amillərlə bağlı ola bilər. Ötən ayın sonlarında mətbuatda belə bir məlumat yayıldı ki, “Bloomberg” agentliyinin Azərbaycanda müxbir akkreditasiyası ləğv edilib. “Bloomberg” ABŞ-nin və dünyanın ən böyük şirkətlərindən biridir. Azərbaycan Mərkəzi Bankı da valyuta hərracını “Bloomberg” şirkətinə məxsus “Bloomberg Terminal” platforması üzərindən həyata keçiritdi. İndi ehtimallardan biri də odur ki, Mərkəzi Bank “Bloomberg” ilə əməkdaşlığı dayandırıb. Hərrac keçirmək üçün Mərkəzi Bankın yeni platformalarla əməkdaşlığa başlaması lazımdır”.

Allahverdi Aydın
İqtisadçı-ekspert həmçinin  bildirib ki, hərracların keçirilməməsinin başqa bir səbəbi xarici ticarət dövriyyəsində qeydə alınan göstəricilərlə bağlı ola bilər:
“Ötən ay xarici ticarət dövriyyəsində mənfi saldo qeydə alınıb. Uzun illərdən sonra idxal ixracı üstələyib. Belə olan halda Mərkəzi Bank dollar satışını məhdudlaşdıraraq idxalın artan tempini aşağı salmaq istəyə bilər. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, hərracların uzun müddət keçirilməməsi qara bazarın aktivləşməsinə səbəb ola bilər. Başqa bir səbəb də bankların dollar ehtiyacının olmaması ola bilər ki, indiki halda bunun özü də olduqca qəribədir. Qarşıdan uzun tətil günləri gəlir. Yəqin ki, bu, xaricə səfər edəcək vətəndaşların sayını artıracaq. Bu səbəbdən normal şərtlərdə bu günlərdə dollara tələbat artmalı idi. Ancaq çox qəribə şəkildə Mərkəzi Bank artıq 17 gündür valyuta satışını dayandırıb”.
Bəs, Mərkəzi Bank tərəfindən valyuta satışının dayanması dolların məzənnəsinə təsir edə bilərmi?
İqtisadçı-ekspert bildirir ki, nəzəri olaraq dollar çatışmazlığı varsa, məzənnə yüksəlməlidir:
“Amma biz indiki halda hərracların keçirilməməsinin səbəbini bilmirik. Ümumiyyətlə, Azərbaycanda dolların məzənnəsi tələb-təklif əsasında müəyyən olunmur. Azərbaycanda valyuta məzənnələri inzibati qaydada tənzimləndiyi üçün hərracların keçirilməməsinin məzənnəyə təsiri ilə bağlı hansısa fikir söyləmək mümkün deyil”.
Elnur Əli