Neft sülhün açarıdırmı? RAKURS

ABŞ Rusiyanın Avropaya gedən boru kəmərini bağlayır

ABŞ-ın respublikaçı senatoru Lindsey Graham deyib ki, Macarıstan və Slovakiya Rusiyadan neft almağı dayandırmasa, fəsadlarla üzləşə bilər. Donald Tramp israr etməkdə davam edir ki, avropalılar Rusiya neftini almağı dayandırsınlar. ABŞ-ın maliyyə naziri Scott Bessent hesab edir ki, Avropa ölkələri Rusiya neftinin alıcılarına ciddi sanksiyalar tətbiq etsələr, Ukraynadakı müharibə 60-90 günə bitə bilər.

Avropaya təzyiq

Dövlət katibi Bessentin sözlərinə görə, Avropa bu istiqamətdə öz qəti addımlarını atana qədər ABŞ Rusiyadan alışı dayandırmaq üçün Çin mallarına əlavə rüsumlar tətbiq etməyi planlaşdırmır. Bessent vurğulayıb ki, Avropa Moskvanın neft satışından əldə etdiyi gəlirin azaldılmasında fəal iştirak etməlidir, çünki bunlar Ukraynadakı müharibəni maliyyələşdirən vəsaitlərdir.

Slovakiyanın baş naziri Robert Fiko və Macarıstanın baş naziri Viktor Orbanın sözlərinə görə, ABŞ prezidenti Rusiya neftinin Aİ-yə idxalını öz müttəfiqlərinə bir zənglə dayandıra bilər. Eyni zamanda, Trampın tələbi neftinin yarıdan çoxunu Rusiyadan idxal edən Türkiyənin enerji siyasətində əsaslı dəyişikliyi də nəzərdə tutur ki, bu da çətin ki.

Təhlilçilər Trampın bəyanatının səmimi niyyətdən çox PR-a bənzədiyini irəli sürürlər: o, ənənəvi olaraq Putinlə birbaşa qarşıdurmadan yayınıb. Bundan əlavə, bəzi ekspertlər bunu Avropa ölkələrini daha çox Amerika nefti və qazı almağa məcbur etmək cəhdi kimi qiymətləndirirlər, xüsusən də gözlənilən yeni LNG (qaz) axını və ABŞ-da neft qiymətlərinin aşağı düşməsi fonunda sənayedə işçilərin ixtisarına səbəb olub.
Macarıstan və Slovakiya üçün problemlər

ABŞ-ın respublikaçı senatoru Lindsey Graham deyib ki, Macarıstan və Slovakiya Rusiya neftini almağı dayandırmasa, fəsadlarla üzləşə bilər. Qrem qeyd etdiyi kimi, ABŞ prezidenti Donald Tramp Avropadan Rusiya neftini almağı dayandırmağı tələb edərkən haqlıdır. O xatırladıb ki, Avropa Rusiya nefti və qazının alışını əhəmiyyətli dərəcədə azaldıb və bu, “yaxşı xəbərdir”. "Rusiya neftinin alışına gəlincə, onlar indi praktiki olaraq Macarıstan və Slovakiya ilə məhdudlaşıb. Ümid edirəm və gözləyirəm ki, onlar tezliklə bu qan gölünə son qoymağımıza kömək edəcək addımlar atacaqlar. Əks halda, nəticələr qaçılmaz olacaq", - senator yekunlaşdırıb.

Slovakiyada Fico hökumətinə qarşı etirazlar yenidən başlayıb

Son etiraz dalğasına Fikonun Çinə səfəri və orada Putinlə görüşməsi səbəb olub. AP xəbər verir ki, Slovakiyada baş nazir Robert Fikonun iqtisadi siyasətinə qarşı ümummilli kütləvi etirazlar yenidən başlayıb. Bratislava da daxil olmaqla 16 böyük şəhərdə mitinqlər keçirilib. Son etiraz dalğasına Fikonun Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsindən sonra üçüncü dəfə Kreml lideri Vladimir Putinlə görüşdüyü Çinə səfəri səbəb olub. Və hökumətin bu yaxınlarda təsdiqlədiyi qənaət paketi etirazçıları daha da qəzəbləndirib.

"Slovakiyalılar bundan beziblər", - "Tərəqqiçi Slovakiya" partiyasının rəhbəri Michal Simečka Bratislavanın Azadlıq Meydanında toplaşanlara deyib. Xatırladaq ki, KİV daha əvvəl Macarıstan və Slovakiyanın 6 rus oliqarxının Aİ-nin sanksiya siyahısından çıxarılmasını tələb etdiyi barədə məlumat vermişdi.
19-cu Sanksiya Paketi

Komissiya tezliklə Rusiyada kriptovalyutalara, banklara və enerjiyə yönəlmiş yeni məhdudiyyətlər seriyasını təqdim edəcək. Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen, Rusiyanın kripto aktivlərini, eləcə də Rusiyanın bank və enerji sektorlarını məhdudlaşdırmağa yönələcək Avropa İttifaqının 19-cu sanksiyalar paketini təqdim etməyi planlaşdırdığını açıqladı. Von der Leyen bu barədə X şəbəkəsində məlumat verib.

Məlumat onun ABŞ prezidenti Donald Trampla telefon danışığından sonra məlum olub. Von der Leyen qeyd edib ki, müzakirə məhsuldar keçib və onun təcavüzkar hərəkətlərinə qarşı birgə mübarizə naminə Rusiyaya iqtisadi təzyiqin artırılması tədbirlərinə həsr olunub. Onun sözlərinə görə, komissiya artıq Rusiya iqtisadiyyatının əsas maliyyə və enerji aspektlərinə yönəlmiş yeni məhdudiyyətlər seriyası hazırlayır. Kripto aktivlərlə bağlı sanksiyalara xüsusi diqqət yetiriləcək. Ursula fon der Leyen Rusiyanın qalıq yanacaq gəlirlərinin Ukraynadakı hərbi əməliyyatlar üçün maliyyə mənbəyi olduğunu da vurğulayıb. Bununla əlaqədar olaraq, o, Aİ ölkələrinin Rusiya qalıq yanacaq idxalından tədricən imtina etməsi prosesinin sürətləndirilməsinin zəruriliyini vurğulayıb.

Bundan əvvəl 19-cu sanksiya paketinin təqdimatının müvəqqəti olaraq təxirə salındığı məlum olub. Qərarın Avropa ölkələrindən Rusiya neftinin alınmasını dayandırmasını tələb edən ABŞ prezidenti Donald Trampın təzyiqi ilə əlaqədar olduğu iddia edilir. Bloomberg yazır ki, Avropa İttifaqının Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar paketi daha sonra açıqlanacaq, çünki avropalılar G7 ilə vahid yanaşmanı razılaşdırmağa çalışırlar.

Rusiyanın qərb qonşuları sərhədlərini möhkəmləndirir

Oktyabrın 1-də keçiriləcək Aİ-nin qeyri-rəsmi sammitinin gündəliyində duran bəndlərdən biri də “cəbhəyanı dövlətlərin” sərhəd mühafizəsi üçün ayrılan vəsaitin artırılması olacaq. Bu termin indi Brüsseldə Rusiya və Belarusa bitişik olan Avropa İttifaqının üzvləri: Polşa, Litva, Estoniya, Latviya və Finlandiya tərəfindən istifadə olunur. Baltikyanı ölkələr Aİ səviyyəsində qərar gözləmədən sərhədi öz qüvvələri ilə gücləndirmək qərarına gəliblər. Estoniyanın müdafiə planları ən təsirli görünür. Bu kiçik ölkə Rusiya ilə sərhəddə əsl müdafiə xətti yaratmağı planlaşdırır.

Yerli mətbuatın məlumatına görə, istehkamların tikintisinə artıq başlanılıb. “2027-ci ilin sonuna qədər bizdə 40 kilometrdən çox tank əleyhinə xəndəklər, eləcə də ya artıq qazılmış, ya da heç olmasa onların yerləşdiyi yerə mümkün qədər yaxın saxlanılan 600-ə yaxın bunker hazır olmalıdır”, - Estoniya Müdafiə Qüvvələrinin Baş Qərargahının mühəndis-inspektoru Ainar Afanasyev bildirib. Artıq sərhədin Estoniya tərəfində düşmənin zirehli texnikasının hərəkəti üçün “Əjdaha dişləri”, yəni konus formalı beton maneələr tikilib. Onlar Litvada və Latviyada da var. Latviyanın Müdafiə Təchizat Mərkəzi yayda yenidən məlumat vermişdi ki, Rusiya və Belarusla sərhədlərdə yanğından mühafizə konstruksiyalarının on minlərlə elementinin yerləşdiyi mühəndis ehtiyatları anbarları: Latviya şirkətləri tərəfindən istehsal olunan beton bloklar, “əjdaha dişləri”, tank əleyhinə kirpilər və s. 4810 hasar dirəyi, 550 beton blok, ən azı 1300 şnek, 150 dəmir-beton yol bloku, 1160 tank əleyhinə kirpi və 10 eroziyaya qarşı həsir bütün bunlar keçilməz sərhədin qurulmasına gedəcək.

Baltikyanı ölkələrin hakimiyyət orqanlarının pilotsuz təyyarələrin kütləvi istifadəsi dövründə Rusiya zirehli texnikası üçün maneələrin qurulmasından niyə belə narahat olduqları çox aydın deyil. Görünür, onlar hesab edirlər ki, Rusiya pilotsuz təyyarələrinin potensial hücumları NATO müttəfiqlərini narahat edir. Litva, Latviya və Estoniya alyans ölkələrinin birgə hava hücumundan müdafiəsini gücləndirmək ideyasını ən fəal şəkildə dəstəkləyir.

Bu arada, ötən gün Helsinkiyə səfər edən Avropanın daxili işlər və miqrasiya üzrə komissarı Maqnus Brunner bildirib ki, Finlandiya sərhədin möhkəmləndirilməsi üçün Aİ-dən təxminən 1,6 milyard avro alacaq - bu, əvvəllər aldığından təxminən üç dəfə çoxdur. Pul 2028-ci ildən ayrılacaq. Ona görə də Avropa İttifaqı şərqdən gələn təhlükənin uzunmüddətli xarakter daşıyacağına hazırlaşır. Aİ sərhəd mühafizəsi mövzusuna yanaşmasını kökündən dəyişir. Əgər əvvəllər Birləşmiş Avropanın sərhədlərinin möhkəmləndirilməsi zərurəti haqqında danışarkən Brüsseldə yalnız Aralıq dənizi ölkələrinə getməyə çalışan qeyri-qanuni miqrantlara qarşı tədbirlərin gücləndirilməsini nəzərdə tuturdularsa, indi getdikcə daha çox hərbi mühəndislik strukturlarının yaradılmasından söhbət gedir. Eyni Finlandiya Aİ-nin pulunu sözdə pilotsuz təyyarə divarının tikintisinə xərcləməyi planlaşdırır. Bu, dron hücumları üçün maneələr sistemidir. Onun dəqiq harada yerləşəcəyi, təbii ki, məlumat verilmir. Amma ola bilsin ki, bir vaxtlar məşhur Mannerheim xəttinin istehkamlarıdır. Bir neçə il əvvəl əksər finlərə elə gəlirdi ki, buna ehtiyac birdəfəlik aradan qalxıb. Amma indi, təəssüf ki, zaman dəyişib və Finlandiyada, eləcə də bütün digər “cəbhəyan dövlətlərdə” ictimai rəy Rusiyanı təhlükə hesab edir.

V.VƏLİYEV