“Netanyahu barəsində verilmiş həbs orderinin icrası…” EKSPERT

Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi (BCM) İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu və keçmiş müdafiə naziri Yoav Qalant barəsində həbs orderi verəndən sonra onların həbs edilib-edilməmə ehtimalları müzakirə mövzusu olaraq qalır.
Xatırladaq ki, onlar 8 oktyabr 2023-cü ildən 20 may 2024-cü ilədək Qəzzada törədilmiş insanlığa qarşı cinayətlər və müharibə cinayətlərində ittiham olunurlar.
Beynəlxalq hüquq üzrə eksperti, hüquqşünas Vusal Mehdiyev bildirib ki, BCM Roma Statutuna əsaslanaraq soyqırım, insanlığa qarşı cinayətlər, müharibə cinayətləri və təcavüz cinayətlərinə görə fərdləri mühakimə etmək səlahiyyətinə malikdir: “Lakin BCM-nin effektivliyi üzv dövlətlərin əməkdaşlığından asılıdır. Həbs orderlərinin icrası üçün üzv dövlətlərin müvafiq şəxsləri tutaraq BCM-yə təhvil verməsi tələb olunur.
İsrail Roma Statutunu imzalamadığı üçün BCM-nin yurisdiksiyasını tanımır və məhkəmənin qərarlarını qəbul etmir. Bu səbəbdən, İsrailin Netanyahu və Qalantı həbs edib BCM-yə təhvil verməsi ehtimalı çox aşağıdır. Bununla belə, BCM üzvü olan 124 ölkədən hər hansı birinə səfər etdikləri təqdirdə, həmin dövlətlər həbs orderini icra etməyə borcludurlar.
ABŞ və Macarıstan kimi bəzi ölkələr BCM-nin qərarını tənqid edərək, məhkəmənin səlahiyyətini şübhə altına alıblar və həbs orderini icra etməyəcəklərini bildiriblər. Digər tərəfdən, Cənubi Afrika və Türkiyə kimi ölkələr BCM-nin qərarını alqışlayaraq, insan hüquqlarının qorunmasının vacibliyini vurğulayıblar.
Nəticədə, Netanyahu və Qalant barəsində verilmiş həbs orderlərinin icrası BCM üzvü olan dövlətlərin əməkdaşlığından asılıdır. İsrailin BCM-nin yurisdiksiyasını tanımaması və bəzi ölkələrin həbs orderini icra etməyəcəklərini bəyan etməsi, bu prosesin mürəkkəbliyini artırır. Buna baxmayaraq, BCM-nin qərarı beynəlxalq hüququn aliliyini və insan hüquqlarının qorunmasının vacibliyini bir daha gündəmə gətirir”. (Xalqcebhesi.az)