Peyğəmbərin adı çəkildi, müsəlmanlar hərəkətə keçdi: 3 vəd verilib İsrail detalı

Suriyanın cənubunda druzlarla hökumət qüvvələri arasında baş verən silahlı toqquşma gərginliyin miqyasının böyüyəcəyinə dair narahatlıqları artırıb.

Məlumata görə, yerli druz liderlərindən birinin Məhəmməd peyğəmbəri təhqir etməsi müsəlmanların hiddətinə səbəb olub və nəticədə qalmaqal toqquşma ilə nəticələnib. Hökumət qüvvələri isə druzlarla suriyalı ərəblər arasında başlamış qarşıdurmanı yatırmaq məqsədilə ölkənin cənubuna göndərilib. Lakin bundan hiddətlənən druzlar ordu bölmələrinə atəş açıblar.

Həmçinin İsrail Silahlı Qüvvələrinin druzların müdafiəsinə qalxdığı və Dəməşqə hava hücumu həyata keçirdiyi bildirilir.

Globalinfo.az-a danışan Yaxın Şərq üzrə ekspert Vüqar Zifəroğlu deyib ki, Suriya hökuməti ilə Caramanadakı druz icmasının nümayəndələri arasında son toqquşmalar və artan etnik gərginliyi həll etmək üçün görüş keçirilib:

“Hər iki tərəf zorakılıq nəticəsində həlak olanların ailələrinə hüquqların bərpası və maddi təzminatın ödənilməsi, eləcə də hücumlara görə məsuliyyət daşıyanların ədalətə təqdim edilərək məsuliyyətə cəlb olunması ilə bağlı razılığa gəlib.

Lakin Suriyanın cənubunda druz icması ilə hökumət qüvvələri arasında baş verən silahlı toqquşma ölkədəki mürəkkəb etnik və dini münasibətlərin nə qədər həssas və partlayışa meyilli olduğunu bir daha ortaya qoydu. Hadisənin təməlində dini hisslərin təhqir olunması dayanır — konkret halda, Məhəmməd peyğəmbərin təhqiri kimi qəbul edilən ifadələr müsəlman əhalinin hiddətinə səbəb olub. Bu isə druzlarla müsəlman ərəblər arasında qarşıdurmaya, dolayısıyla hökumət qüvvələrinin müdaxiləsinə gətirib çıxarıb.

Druzların orduya qarşı silahdan istifadəyə əl atması və nəticədə hər iki tərəfdən ölənlərin olması, bu qarşıdurmanın sadəcə lokal yox, eyni zamanda sistemli və simvolik bir böhran olduğunu göstərir. Bu, həm də Suriyada dövlətin milli birlik və ictimai sabitlik əldə edilməsi istiqamətində hələ çox iş görməli olduqlarını fikrini əsaslandırır”.

Vüqar Zifəroğlu

Ekspertin sözlərinə görə, hadisədən sonra hökumətlə druz icması nümayəndələri arasında keçirilən görüş və əldə olunan razılaşma böhranın diplomatik yollarla azaldılmasına yönəlik pozitiv addım kimi qiymətləndirilə bilər.

“Həlak olanların ailələrinə maddi təzminat və hüquqların bərpası, eləcə də məsul şəxslərin ədalətə cəlb olunacağına dair öhdəlik, etimadı bərpa etməyə və gələcək qarşıdurmaların qarşısını almağa xidmət edir.

Lakin bu cür razılaşmaların effektivliyi onun icrasında və davamlı izlənməsindədir. Əgər hökumət tərəfindən verilən vədlər yerinə yetirilməz və məsuliyyət daşıyanlar cəzasız qalarsa, bu, daha böyük və dərin parçalanmalara yol aça bilər. Belə vəziyyətlərdə mərkəzi hakimiyyətin həm hüquqi, həm də sosial cəhətdən balanslı siyasət yürütməsi vacibdir.

Nəzərə almaq lazımdır ki, druz icması Suriyada sayca azlıq təşkil etsə də, onların özünəməxsus dini və etnik kimliyi, həmçinin silahlı strukturlar üzərində müəyyən təsirə malik olmaları, bu icmanı siyasi və hərbi baxımdan əhəmiyyətli bir aktora çevirir. Əgər mövcud gərginlik düzgün idarə olunmaz və hökumətin verdiyi vədlər kağız üzərində qalarsa, bu, druz icması daxilində daha radikal elementlərin güclənməsinə səbəb ola bilər. Bundan isə Suriyada marağı olan üçüncü qüvvələr maksimum dərəcədə yararlanmağa çalışacaqlar”.

Turan Rzayev
Globalinfo.az