Pivə qədim Peru imperiyasının hakimiyyətini möhkəmləndirməyə kömək edib (ARAŞDRMA)

Yeni elmi tədqiqat göstərir ki, qədim Perunun inkaqədərki Uari (Wari) sivilizasiyasının yüksəlişində psixodelik maddələrlə qarışdırılmış pivənin mühüm rolu ola bilər.

Qaynarinfo xəbər verir ki, "Live Science" portalının məlumatına görə, Uari imperiyasının çiçəklənmə dövrü eramızın təxminən 600–1000-ci illərinə təsadüf edib. Bu sivilizasiya mumiyalanmış basdırma yerləri, insan qurbanları və qızıl, gümüş və bürüncdən hazırlanmış incə sənət nümunələri ilə tanınır. Uarilər Peru ərazisinin böyük hissəsinə, eləcə də Argentina və Çilinin bəzi bölgələrinə nəzarət ediblər.

Psixodeliklərlə qarışdırılmış pivə

"La Revista de Arqueología Americana" jurnalında dərc olunan araşdırmada alimlər bildirirlər ki, Uari rəhbərləri psixodelik təsirə malik maddələri pivəyə əlavə etməklə ictimai birliyi və siyasi gücü möhkəmləndiriblər. Onların fikrincə, bu içkinin uzunmüddətli psixoloji təsiri günlərlə, bəzən hətta həftələrlə davam edib və ortaq ziyafətlərdə onu içənlər arasında güclü sosial bağlar yaradıb.

Tədqiqatda "Anadenanthera colubrina" (yerli dildə "vilka” adlanan) bitkisinin toxumlarının qalıqları aşkar edilib. Bu bitki "Schinus molle" adlı bitkidən hazırlanmış pivə qalıqları ilə birlikdə tapılıb. "Vilka"nın tərkibində psixodelik maddələr mövcuddur və onun pivə ilə qarışdırılması təsiri yumşaltsa da, daha uzun müddət davam etdirmiş ola bilərdi.

Araşdırmanın müəlliflərindən biri, Kanada Ontario Kral Muzeyinin Cənubi Amerika arxeologiyası bölməsinin kuratoru Castin Cenninqs qeyd edib ki, bu içkilərin birgə içilməsi insanlar arasında empatiya və açıqlığı artıraraq sosial sabitliyə töhfə verib.

Möhkəmlənən sosial bağlar

Ziyafətlər adətən Uari rəsmilərinin iqamətgahlarında keçiriliv. Bu məkanlar qapalı, hündür divarlarla əhatələnmiş sahələr olub və burada onlarla insan saatlarla bir yerdə içir, danışır, dua edir və birlikdə vaxt keçiriv. Alimlərin fikrincə, bu cür birgə təcrübələr insanların bir-birinə bağlılığını artıraraq imperiyanın siyasi dayaqlarını möhkəmləndirib.

Araşdırmanın digər müəllifi, müstəqil alim Ceykob Kir hesab edir ki, belə içkilərin ildə bir neçə dəfə içilməsi uzunmüddətli psixoloji təsir göstərərək, cəmiyyətin kollektiv düşüncə tərzini formalaşdıra bilər. Bu, genişlənən imperiyada zorakılıq və düşmənçiliyi azaldan bir sosial mexanizm rolunu oynamış ola bilər.

Fərqli elmi baxışlar

Araşdırma elmi ictimaiyyətdə birmənalı qarşılanmayıb. Arizona Dövlət Universitetinin İnsan təkamülü və sosial dəyişikliklər məktəbinin direktoru Patrik Rayan Uilyams bildirib ki, bu "maraqlı hipotezdir", lakin hələlik "vilka"nın həqiqətən pivəyə əlavə edildiyinə dair sübut yoxdur. O qeyd edib:

"Sadəcə olaraq toxumların pivə qalıqlarının yaxınlığında tapılması, onların birgə istifadə olunduğu anlamına gəlmir. Pivə qablarının məsamələrində "vilka"nın kimyəvi izləri aşkarlansa, bu fərziyyə daha inandırıcı olar".

Arxeoloq və Kolumböncəsi Arxeologiya Tədqiqat Qrupunun prezidenti Meri Qlovatski isə araşdırmanı "düşündürən, lakin ehtiyatla yanaşılmalı” adlandırıb. O, erkən And sivilizasiyalarında müxtəlif sərxoşedici maddələrin, o cümlədən "vilka”nın siyasi danışıqlarda geniş istifadə olunduğunu xatırladıb və Uarilərin bu baxımdan digərlərindən çox da fərqlənmədiyini bildirib.

Aydın