Politoloq: ABŞ və Çin müharibə edə bilməz, yeganə yol danışıqlardır

ABŞ və Çin arasında münasibətlər yalnız iki ölkənin deyil, bütövlükdə qlobal iqtisadi və siyasi balansın gələcəyi üçün həlledici xarakter daşıyır. Hər iki dövlət iqtisadi baxımdan bir-birinə dərin şəkildə bağlıdır. Bu, onları açıq qarşıdurmadan çəkindirən əsas amillərdən biridir. Mövcud ziddiyyətlərə baxmayaraq dialoq və əməkdaşlıq ehtiyacı gündəmdə qalır. ABŞ Prezidenti Donald Trampın Çinə səfər edəcəyini bəyan etməsi və Çin lideri Si Cinpinlə ticarət sazişi üzrə danışıqları davam etdirmək istəyi münasibətlərin normallaşması üçün diplomatik imkanların hələ də mövcud olduğunu göstərir. Tramp həmçinin bildirib ki, ABŞ və Çin arasında yaxşı əlaqələr qurulacaq, lakin eyni zamanda xəbərdarlıq da edərək, əgər istəsə, əlindəki "inanılmaz kartlar"la Çini məhv edə biləcəyini vurğulayıb. Bu yanaşma Vaşinqtonun Pekinlə münasibətlərdə həm əməkdaşlığa, həm də təzyiq rıçaqlarına açıq strategiya yürütdüyünü ortaya qoyur.

Politoloq Zaur Məmmədov Sherg.az-a ABŞ-Çin münasibətlərindən söz açıb:

"ABŞ və Çin bir-biri ilə müharibə edə bilməz. Belə olan təqdirdə ancaq danışıqlar onların münasibətlərini yaxşılaşdıra bilər. Burada iki yol var: ya danışıqlar, dialoq və qismən ziddiyyətlərin aradan qaldırılması, ya da münasibətlərin gərginləşməsi və bir-biri ilə ünsiyyətin minimallaşması. İkinci variant mümkün deyil. Çünki onların iqtisadiyyatları bir-biri ilə kifayət qədər ciddi şəkildə asılıdır. Belə olan təqdirdə danışıqlar və mümkün qərarların qəbul edilməsinə şahidlik edəcəyik.

ABŞ prezidenti Donald Trampın Çinə səfəri vacibdir. Bundan əvvəl Çin digər nüfuzlu beynəlxalq təşkilata ev sahibliyi edəcək və bəzi liderlərin də oraya səfəri gözlənilir. Bu və ya digər şəkildə hər kəs Çini öz tərəfinə çəkmək istəyir. Çinin dünya iqtisadiyyatındakı inqilabı da hər kəsə məlumdur. Belə olan təqdirdə biz Pekinlə əməkdaşlığa yönəlmiş bir hərəkətlilik görə bilərik. Əgər son 5 il ərzində ABŞ və Çin arasında münasibətlərdə, Çinin ətrafındakı bəzi regionlarla bağlı təzyiqləri Vaşinqton tətbiq edirdisə, görünür ki, Ağ ev artıq anlayır ki, bu təzyiqlərin kifayət qədər ciddi nəticəsi yoxdur. Ona görə də indi müəyyən məsələlərlə bağlı güzəştlərə getmək daha faydalıdır".

Politoloq son 5 il ərzində Çin və ətraf regionlara qarşı Vaşinqtonun təzyiq siyasəti olsa da, bu siyasətin istənilən nəticəni vermədiyini söyləyib:

"ABŞ anlayır ki, təzyiq yolu ilə istədiyinə nail olmaq çətindir və bəzi məsələlərdə güzəştlərə getmək daha səmərəli ola bilər".