Psixoloqlar zehni qabiliyyətlərin 55 yaşdan sonra zirvəyə çatdığını aşkar ediblər

Yaşla bir çoxları enerji, yaddaş və ya yaradıcılıq itkisindən qorxmağa başlayır. Lakin, beynəlxalq psixoloqlar qrupu tərəfindən aparılan genişmiqyaslı təhlilin nəticələri göstərir ki, orta yaş tənəzzülün başlanğıcı deyil, intellektual çiçəklənmə dövrü ola bilər.
Oxuməni.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri "Intelligence" jurnalında dərc olunub.
Tədqiqatçılar 16 əsas psixoloji parametr üzrə məlumatları təhlil ediblər - idrak funksiyası və emosional sabitlikdən tutmuş vicdanlılıq, yeni təcrübələrə açıqlıq və razılıq kimi şəxsiyyət xüsusiyyətlərinə qədər. Bu göstəriciləri vahid indeksdə birləşdirən alimlər ümumi zehni funksiyanın 55-60 yaş arasında zirvəyə çatdığını və sonra yalnız 65 yaşdan sonra tədricən azalmağa başladığını aşkar ediblər.
Bəzi xüsusiyyətlər daha uzun müddət yaxşılaşmağa davam edir:
• Vicdanlılıq — 65 yaşa qədər,
• Emosional sabitlik — 75 yaşa qədər,
• Əxlaqi düşüncə və idrak qərəzlərinə müqavimət göstərmək qabiliyyəti — 80 yaşa qədər.
"Məlumatlarımız göstərir ki, yaşlı yetkinlər məlumatlı qərarlar qəbul etmək, liderlik nümayiş etdirmək və emosiyaları idarə etmək qabiliyyətlərində gənc yetkinlərdən daha çox nəticə göstərirlər", - tədqiqatın müəllifləri qeyd edirlər.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, təkcə yaş idrak geriləməsinin göstəricisi deyil. Əksinə, təcrübə, dözümlülük və mürəkkəb vəziyyətləri təhlil etmək bacarığı orta və yaşlı insanları idarəetmə, elm və yaradıcılıq sahələrində xüsusilə dəyərli edir.
Tarix yalnız bu nəticəni təsdiqləyir: Darvin "Növlərin Mənşəyi Haqqında" əsərini 50 yaşında, Bethoven 53 yaşında Doqquzuncu Simfoniyasını bəstələyib və AMD-nin baş direktoru Liza Su şirkəti 55 yaşında texnoloji irəliləyişlərə aparıb.
"Intelligence" jurnalında dərc olunan tədqiqatın müəllifləri işəgötürənləri yaşa münasibətlərini yenidən nəzərdən keçirməyə və CV rəqəmlərinə deyil, insanın faktiki qabiliyyətlərinə diqqət yetirməyə çağırırlar. Axı orta yaş sonun başlanğıcı deyil, əksinə zəkanın zirvəyə çatdığı vaxtdır.
Almaz Həsənli