Putin sülh danışıqları zamanı heç nəyi riskə atmır, onun böyük planları var CNN

ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiya prezidenti Vladimir Putinin sülh istədiyinə inanır. Ukrayna və onun avropalı müttəfiqləri bu bəyanata şübhə ilə yanaşırlar, çünki Kreml dəfələrlə sülhə hazır olduğuna əmin olub, lakin hər dəfə müvafiq sazişləri imzalamaqdan imtina edib.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə CNN yazır.

Kanal qeyd edir ki, Putinin əsl niyyətləri daha iddialıdır: 

"Rusiya prezidenti açıq şəkildə bəyan edir ki, Ukraynanın müstəqil dövlət kimi mövcud olmağa haqqı yoxdur. O, həmçinin NATO-nun Soyuq müharibə dövründə mövcud olan sərhədlərə qaytarılmasında israrlıdır. Lakin onun əsas məqsədi Rusiyanın əsas rol oynayacağı yeni dünya düzəni yaratmaqdır".

Putin və onun yaxın ətrafı KQB-dən, sovet kəşfiyyatından gəlir. Onlar SSRİ-nin dağılması ilə bağlı rəzaləti unutmayıblar və o vaxtdan bəri dünyanın necə dəyişdiyindən narazıdırlar:

"1990-cı illərin xaosundan sonra, Rusiya iqtisadiyyatının tənəzzülə uğradığı və Qərbin maliyyə yardımından asılı olduğu bir vaxtda Putin hakimiyyətə gəldi. Neftin qiymətinin artması sayəsində Rusiya daha da varlanıb, səsi daha da güclənib. Hətta dünyanın ən böyük iqtisadiyyatları klubuna - G8-ə qəbul edildi. Lakin bu kifayət etmədi".

ABŞ-ın Alman Marşal Fondunun idarəedici direktoru Kristin Berzina CNN-ə deyib: "Putin bütün bunları öz vətəndaşları naminə daha yüksək geosiyasi məqsədlərə görə bir kənara qoymaqdan xoşbəxt idi".

Rusiya Ukraynaya qarşı təcavüzünə görə G8-dən çıxarılıb, sanksiyalara məruz qalıb, beynəlxalq səhnədə təcrid olunub. Berzina əlavə edib:

"Rusiyanın G7-də səkkizinci olması heç vaxt kifayət etməyib. Bu, Rusiyanın müstəsnalığı ilə bağlı təsəvvürlərinə uyğun gəlmir. Bu, dünyanın ən böyük ölkəsidir, resurslarla zəngindir, bəs necə ola bilər ki, o, yalnız oyunçulardan biri ola bilər?"

Tramp Ukraynanın öz ərazilərinin bir hissəsini itirməsi mənasına gəlsə belə, müharibənin tez bitməsini istəyir. Eyni zamanda, Putin danışıqlarda heç nəyi riskə atmır. Tramp iddia edib ki, son iki ildə döyüşlər dalana dirənsə də, Ukrayna ilə müharibədə "Rusiya bütün kartları əlində saxlayır". Rusiya müəyyən ərazi qazancları əldə edib, lakin onların qiyməti böyük itkilərdir.

"Putin asan və sürətli əməliyyat olacağını düşünərək Ukraynanı işğal etdi. Üç ildən sonra o, Ukraynanın 20%-nə nəzarət edir, amma dəhşətli qiymətə... Ruslar mahiyyətcə uduzurlar. Amma ukraynalılar daha tez itirirlər", deyə rusiyalı analitik Mark Qaleotti bildirib.

Onun fikrincə, Putin üçün atəşkəs strateji məqsədlərindən əl çəkmədən qısamüddətli fayda əldə etmək imkanıdır.

Putinin uzunmüddətli hədəfləri

Rusiya prezidenti və onun ətrafı açıq şəkildə bəyan edirlər ki, onların strateji məqsədləri dəyişməz olaraq qalır. Sülhdən danışsa da, Kreml münaqişənin "əsas səbəbləri"nin aradan qaldırılmasında israr edir. Bu, Ukraynanın suverenliyinin aradan qaldırılmasını, hökumətinin dəyişdirilməsini və NATO-nun Şərqi Avropadakı təsirinin məhdudlaşdırılmasını nəzərdə tutur.

Putin 2022-ci ildə Kiyevdə rusiyapərəst rejim qurmaq və Ukraynanın Aİ və NATO-ya inteqrasiyasının qarşısını almaq məqsədi ilə genişmiqyaslı işğala başlayıb. Döyüş meydanında uğursuzluğa düçar olsa da, o, bu məqsədindən dönməyib.

"Rusiyanın başqa ölkədə istədiyinə nail olmasının ən asan yolu hərbi yolla deyil, müdaxilə və seçki prosesidir", deyə Berzina qeyd edir.

Ona görə də Kreml Zelenskinin legitimliyinə şübhə edir və seçkilərdə israr edir, bu prosesdən öz məqsədləri üçün istifadə etməyə çalışır.

Putin həm də Ukraynanın "neytral" dövlət olaraq qalmasını və NATO-ya üzv olmamasını istəyir. Lakin onun sülh vədləri Ukraynanın avropalı müttəfiqlərində etimad yaratmır.

Şəxsi motivlər

Rusiyalı jurnalist və təhlükəsizlik üzrə ekspert Andrey Soldatov hesab edir ki, Kreml Trampdan "nəsə çıxarmağa" ümid edir, lakin Qərblə münasibətlərdə qlobal dəyişiklik gözləmir. Rusiya rəhbərliyi bu müharibəyə təkcə Ukrayna ilə münaqişə kimi deyil, ümumilikdə Qərblə qarşıdurma kimi baxır.

"Kreml üçün bu, Ukrayna ilə müharibə deyil, bu, Qərblə müharibədir və Moskvada bir çox insanlar ABŞ-la uzunmüddətli razılaşmanın mümkün olduğuna inanmır", deyə Soldatov CNN-ə bildirib.

Kreml Qərbin Rusiyanı məhv etmək və özünə tabe etmək niyyətində olduğuna inanmaqda davam edir. Bu, sadəcə olaraq təbliğat deyil, Putin və onun ətrafının zehnində kök salmış bir inancdır.

Üstəlik, Putin öz hərəkətlərinə haqq qazandırmaq üçün tarixi miflərdən istifadə edir, Ukraynanın ayrıca dövlət deyil, "tarixi Rusiya"nın bir hissəsi olduğunu iddia edir. Bununla belə, tarixçilər bu cür iddiaları rədd edərək, Kiyev Rusunun dövrünün siyasi formasiyalarının müasir dövlətlərlə əlaqəli olmadığını qeyd edirlər.

Dini aspekt də mühüm rol oynayır. Rus Pravoslav Kilsəsinin rəhbəri Patriarx Kirill açıq şəkildə müharibəni dəstəkləyir, Putin isə Moskvanın rəhbərliyi altında "pravoslav birliyi" ideyasını canlandırmağa çalışır.

Qlobal ambisiyalar

Putin Rusiyanın böyük dövlət statusunu bərpa etməyə və ABŞ-ın dünyada təsirini zəiflətməyə çalışır. Bunun üçün o, Qərbin əleyhdarları - Çin, İran və digər ölkələrlə koalisiya yaradır.

Nottingem Universitetinin dosenti Monika Uayt qeyd edir:

"Rusiya bütün mühüm danışıqlar masalarında olmaq istəyir... O, sabitliyi pozmaq istəyi ilə müəyyən edilən blokda aparıcı rol oynamağa çalışır".

CNN-in məlumatına görə, Putin əmindir ki, Rusiya dünya nizamının müəyyən edilməsində iştirak etməlidir. Və bəlkə də onun Vaşinqtonda həmfikir adamı var. Tramp hesab edir ki, dünyanın ən qüdrətli ölkələri ərazilərin yenidən bölüşdürülməsi olsa belə, öz mülahizələri ilə hərəkət etmək hüququna malikdir.

"Trampın nöqteyi-nəzərindən Ukrayna ABŞ və Rusiya arasında razılaşmanı qəbul etməli olan vassal dövlətdir", deyə Qaleotti yekunlaşdırır.

Sülh danışıqları - son xəbərlər

Əvvəllər Tramp Rusiya ilə Ukrayna arasında tam atəşkəsə çox yaxında nail olacağına inandırmışdı. Siyasətçi jurnalistlərə bildirib ki, iki ölkə arasında "ərazilərin bölünməsi" ilə bağlı danışıqlar məhz onların söhbəti zamanı gedir. O, "qətlləri dayandırmaq və Amerika pullarına qənaət etmək" üçün müharibəni bitirmək istəyir.

Eyni zamanda Tramp Ukraynaya qarşı davam edən hücumlara görə Rusiyaya qarşı sanksiyalar tətbiq etməyi düşünüb-düşünmədiyini söyləməkdən imtina edib.

Aydın