Putinin son Ukrayna açıqlaması: Müharibənin sonu hələ görünmür Analitik

Fikrət Sadıqov: "NATO üzvləri olan ABŞ və Avropa ölkələrinin Ukraynaya yardımları kifayət qədər genişmiqyaslı deyil"

Rusiya ilə Ukrayna arasında müharibə davam edərkən Prezident Vladimir Putin gündəmlə bağlı diqqətçəkən açıqlamalar verib. Putin deyib ki, Rusiya heç vaxt Ukraynanın Avropa İttifaqına (Aİ) üzvlüyünə etiraz etməyib, lakin onun NATO-ya üzvlüyü qəbuledilməzdir. Kreml rəhbəri bildirib ki, NATO başqa məsələdir, çünki burada söhbət Rusiyanın təhlükəsizliyinin təmin olunmasından gedir: "Bununla bağlı mövqeyimiz məlumdur. Ukraynanın NATO-ya üzvlüyünü qəbuledilməz hesab edirik". 

Putin əlavə edib ki, təhlükəsizliyini necə təmin etmək Ukraynanın öz qərarıdır, lakin fundamental sənədlərdə yazıldığı, o cümlədən Avropa qitəsində də qəbul edildiyi kimi, bu, digər ölkələrin təhlükəsizliyi, xüsusən də Rusiya Federasiyasının hesabına təmin edilə bilməz. Rusiya rəhbəri vurğulayıb ki, Ukraynanın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məsələsində variantlar var və münaqişə bitərsə, bu mövzuda konsensus tapmaq imkanları mövcuddur. Putin Rusiyanın Avropaya hücum edəcəyi ilə bağlı iddiaların da həqiqəti əks etdirmədiyini söyləyib: "Qərb ölkələri və NATO-ya üzv ölkələr postsovet dövründə olan bölgəni ələ keçirməyə çalışırlar. Rusiyanın öz maraqlarını qorumaqdan başqa məqsədi yoxdur". Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski isə Putinin açıqlamalarını nağıl adlandırıb. Onun sözlərinə görə, Kreml rəhbəri Ukraynaya qarşı müharibəni legitimləşdirməyə cəhd göstərir: "Rus qoşunları isə cəbhənin müəyyən bölgələrində qüvvələr toplayır. Ukrayna səmasında Rusiya aviasiyasının aktivliyi artmaqda davam edir". 

Politoloq Fikrət Sadıqov "Şərq"ə açıqlamasında deyib ki, Rusiyanın hər zaman əsas qorxusu Ukraynanın NATO-ya üzv olması ilə bağlı olub. Ekspert vurğulayıb ki, Kiyev hərbi alyansın üzvü olmaqda daim maraqlıdır və bir sıra NATO ölkələri də bunu gündəmə gətirirlər:

 "Hazırda tərəflər müharibə vəziyyətindədir və savaş zamanı müəyyən aksentlər dəyişə bilir. Putin ona görə bəyan edir ki, Ukraynanın Aİ-yə üzv olmaq təşəbbüsləri Moskva tərəfindən normal qarşılansa da, NATO-ya üzvlük Rusiya üçün böyük təhlükədir. Rusiya-Ukrayna müharibəsi ilə bağlı bir sıra məsələlərə diqqət yetirmək lazımdır. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın bəyanatına diqqət yetirmək lazımdır. Türkiyə lideri Çində Rusiya rəhbəri V.Putinlə bir araya gəldi, danışıqlar apardı. Ukrayna Prezidenti V.Zelenskiyə zəng vurdu və danışıqların nəticəsini ona çatdırdı. Sonra Ərdoğan belə bir açıqlama verdi ki, Rusiya və Ukrayna rəhbərləri yüksək səviyyəli danışıqlara hazır deyillər. Ancaq İstanbul platformasının gündəmdə qaldığını və tərəflərin nümayəndələri arasında görüşlərin keçirilə biləcəyini dedi. Rusiya və Ukrayna İstanbul təmaslarına etiraz etmirlər. Lakin bu, yüksək səviyyəli danışıqlar olmayacaq. Məsələ ondadır ki, bu tip müzakirələr müharibənin qarşısını ala bilməz. Üçüncü, dördüncü dərəcəli şəxslərin, yəni qərarvermə səlahiyyəti olmayan diplomatların görüşündən atəşkəs razılaşması çıxa bilməz. Vəziyyət belədir və indiki halda radikal dəyişiklik gözlənilmir".

Analitikin qənaətincə, NATO üzvləri olan ABŞ və Avropa ölkələrinin Ukraynaya yardımları kifayət qədər genişmiqyaslı deyil: 

"Ötənlərdə Avropa İttifaqının rəhbəri Ursula fon der Lyayen açıq bildirdi ki, Avropa İttifaqı dövlətlərinin qoşunlarını Rusiya ilə savaşa göndərmək lazımdır. Almaniya müdafiə naziri Boris Pistorius buna qarşı çıxdı və dedi ki, bu addımı atmağa ehtiyac yoxdur. Atəşkəs elan olunmalı, Ukraynaya qarantiyalar verilməli və ondan sonra qoşunlar getməlidir. Ukraynanın özündə də silah-sursat istehsalı uğurla davam etdirilir. Yəni müharibənin sonu hələ görünmür. Maraqlı məqam odur ki, Rusiyaya qarşı ABŞ və Avropa İttifaqı tərəfindən yeni sanksiya paketi hazırlanır. Zelenski də mütəmadi çağırış edir ki, Rusiyaya qarşı sanksiyaları genişləndirmək, hərbi-siyasi, diplomatik təzyiqləri artırmaq lazımdır. Çünki Rusiya ilə dinc vasitələrlə razılığa gəlmək mümkün deyil. Ancaq ABŞ və Avropa İttifaqı ya bunu etmək istəmir, ya da etməyə gücləri çatmır. Rusiya ABŞ və Avropa ölkələri arasındakı fikir ayrılıqlarından öz lehinə istifadə edir. Hətta Avropanın müəyyən ölkələri Rusiyanı yox, Ukraynanı ittiham edirlər. Slovakiyanın baş naziri Rusiya Prezidenti V.Putinlə görüşdə Avropanı sərt tənqid etdi. Macarıstan da eyni mövqe sərgiləyir. Moskva da bu ziddiyyətlərdən çox məharətlə yararlanır. Amma üç-dörd illik müharibə Rusiyaya heç nə qazandırmayıb. Əksinə, Rusiya ciddi itkilər verməkdədir".